Rexhep Qosja PANTEONI I RRALLUAR - Syri 3

në saje të dyshimit të Marksit, Engelsit dhe Leninit në drejtësinë
e shoqërisë borgjeze është krijuar doktrina e shoqcrisë
socialiste dhe komuniste.
Njeriu që nuk vuan kurrë prej dyshimit krijues, natyrisht,
do të vuajë prej vetëbesimit të verbër, që është poaq
destruktiv sa edhe dyshimi skeptik. Mediokritetet i besojnë
vetes aq shumë sa nuk mund të dyshojnë kurrë. S'është
çudë, prandaj, pse një lloj i posaçëm i mediokriteteve janë
llafazanë dhe mburravecë të paturp. Moralisti francez,
Zhan de la Brier, thotë bukur se „Cilësi e mediokritetit
është dërdëllisja e pandërprerë". Mediokritetit të këtillë i
duket e përsosur puna e vet dhe do t'i duket e pavlershme
puna e tjetrit. Ky mediokritet të përkujton borizanin e
mitur, i cili nga do të shkojë dhe kudo të hyjë, pavarësisht
prej durimit të njerëzve, do t'i bjerë instrumentit të tij.
Goja e mediokritetit është gjithnjë e plotë për shkak se
mendja e tij është e zbrazët. Prej radhëve të këtyre mediokriteteve,
zakonisht, rekrutohen ambasadorët e të keqes
në një mjedis kulturor. Dhe, në qoftë se këto mediokritete
mund të jenë ndonjëherë origjinalë dhe të mendojnë me
kokë të vet, atëherë janë origjinalë vetëm me xhelozinë
ndaj njerëzve të aftë dhe të prirur, në njerën dhe me fushatat
kundër tyre, në anën tjetër. Nuk është çudë, prandaj
pse mediokritetet e infektuara prej xhelozisë më së shpeshti
bëhen spiunë, tradhëtarë, kolaboracionistë, kriminelë —
në kohë të luftës dhe poltronë lakej, lajkatarë, bishtëlëmues,
duarfërkues, abuzues, çnderues, kuazipatriotë, matriotë,
kokëborokegojëtroke, truthatëgojëplotë, shpirtashtagojëtrokashka,
kokëthatëkëmbëgjatë, shpirtkazma, zemërderra,
këmbëmajtëecdjathtë, kobashë, lalashë, merrmosdhënës,
dorëgjatëxhepthellë, e të tjerë — në kohë të paqes.
Biografitë e mediokriteteve të kësaj fare, që, mjerisht,
shkruhen vetëm rrallë, do ta dëshmonin pohimin e shkrimtarit
të madh, Gëte, të cilin aq shumë e kanë përcjellë këto
hijena gjatë jetës: „Budallenjt dhe njerëzit e mençëm janë
njësoj të parrezikshëm. Të rrezikshëm janë njerëzit gjysmë
të marrë dhe gjysmë të mençëm".
Në qoftë se mund të jenë të rrezikshëm në veçanti,
mediokritetet në përgjithësi mund të jenë më tepër të dëm-
2 Panteoni i rralluar 17