Rexhep Qosja PANTEONI I RRALLUAR - Syri 3

pse disa prej tyre, natyrisht një numër fare i vogël, nuk
janë në gjendje akoma t'i kuptojnë bash mirë masat që nxisin
dhe sendërtojnë ndryshimet e tilla. I takuar në imagjinatën
e tij me ata individë të rrallë që kryesisht rrjedhin
prej brezit të vjetër dhe mbeturinave të klerit, është e natyrshme
që Razi Brahimi të ketë drejtuar linjën kritike të
romanit të vet kundër tyre, me qëllim që t'i demaskojë sa
më qartë dhe t'i tregojë shoqërisë se vet se pengesa akoma
mund të ketë në rrugën e ngadhnjimit të socializmit. Duke
vënë kështu në dukje se as sot, më tepër se njëzet e pesë
vite pas ngadhnjimit të socializmit, nuk është ashtu e lehtë
lufta për ngadhnjimin e së resë në të gjitha poret e jetës
shqiptare në fshat ai ka dashur të ndikojë në vigjilencën e
kësaj shoqërie. Njerëzit, mjerisht mengadalë vijnë duke
kuptuar të renë dhe, sidomos disa nga pjesëtarët e brezit
më të vjetër me vështirësi vijnë duke iu adaptuar ndryshimeve
që po bëhen, dhe që synojnë mirësinë dhe lumturinë
e të gjithë njerëzve barabar. Në nishanin e kritikës së tij
janë gjetur kështu individualizmi, reaksioni, religjioni po
edhe sjelljet mikroborgjeze të akcilëve të ndryshëm si ndër
fshatarët ashtu edhe ndër intelektualët. Përkundër kësaj
pale individësh dhe dukurishë negative, Razi Brahimi ngrit
kullën e lartë të ndërgjegjes së atyre që luftojnë kundër tyre
dhe bëhen pishtarë të depërtimit të së resë dhe ngadhnjimit
të proceseve të reja. Kullën e tillë në romanin e tij në të
vërtetë e përbën masa e gjerë popullore. Protagonisti i tij,
Gani Varfi, është i vetëdijshëm se kurrfarë force nuk mund
të zëvendësojë mbështetjen në masën e gjerë dhe në mirëkuptimin
e saj. Ai edhe praktikisht, kur len komoditetin e
jetës së kryeqytetit dhe shkon në bazë, edhe teorikisht kur
nëpër mbledhje i sqaron masat e reja, është luftëtar i zjarrtë
kundër të gjithë atyre që në ndonjë mënyrë bëhen pengesë
e zhvillimit progresiv shoqëror, qoftë kundër reaksionarëve
të hapët, qoftë kundër dukurive karieriste dhe egoizmit. Që
në faqet e para të veprës Razi Brahimi i thotë nëpër gojën
e tij edhe këto fjalë transparente: „Për njeriun gjëja kryesore
nuk është të jetë pranë bashkëshortit dhe shpëtimin e
ndihmën nuk duhet ta kërkojë vetëm në ngushëllimet e
vogla të jetës familjare . . . Në luftë përleshen ushtri të tëra
204