Rexhep Qosja PANTEONI I RRALLUAR - Syri 3

cjellë dhe nuk interesohet për fatin e tyre, ata sillen, diskutojnë
ose flasin vetë me vete ashtu sikundër nuk do të silleshin,
të flitnin dhe të diskutonin po të dinin se pasqyra me
manjetofonin janë instaluar mbi ta. Është e kuptueshme
se njeriu që ka fatin e rrallë t'i shikojë këta njerëz përmes
pasqyrës së vendosur mbi kokat e tyre do të jetë i befasuar
se çfarë grimasash bëjnë ata, për çka krejt mund të flasin,
për çfarë problemesh interesohen dhe me çfarë gjuhe shprehen.
Njeriu që ka pasur fatin e rrallë ta përcjellë këtë pasqyrë
është autori, kurse pasqyra përmes së cilës i ka përcjellë
ata njerëz në çastet intime të gjestit, të mendimit dhe të
ëndërrës janë vetëdija dhe ndërdija e një protagonisti të
mbyllur në një dhomë, që janë aktive brenda një kohe fare
të shkurtër: një nate.
Vepra e Anton Pashkut, Oh, është vepër mbi njerëzit
e shqetësuar të kohës sonë të cilët, duke qenë të shqetësuar
dhe të tëhuajur mendojnë për problemet, që janë motivet
themelore të shqetësimeve të tyre. Si shkrimtar i
cili përmes pasojave që shprehen në botën shpirtërore të
njeriut i sugjeron edhe shkaqet e tyre, por duke mos emërtuar
kurrë me gjuhën e vetëdijës, ai është kujdesur që ato
probleme t'i vështrojë prej tri aspektesh të ndryshme: prej
aspektit historik — që është dimensioni i parë simbolik,
prej aspektit aktual — që është dimensioni i dytë dhe prej
aspektit utopik — që është dimensioni i tretë simbolik
i veprës së tij. Megjithëse që të tri këto aspekte gërshetohen,
plotësohen dhe ndriçohen reciprokisht, aspekti i parë dhe
i treti në të vërtetë janë në shërbimin e aspektit të dytë, në
saje të të cilit ai edhe e ndërton vizionin e tij mbi situatën e
sotme të njeriut. Në këtë botë të Anton Pashkut shihen
njerëz që vuajnë prej mizoginisë, mizandrisë, mizogatisë,
mizokalisë, mizokozmisë, genofobisë dhe fobive të tjera;
bota e veprës së tij është e banuar, pra, prej njerëzish me
dëshira, vullnete dhe aktivitete plotësisht të kundërta,
të cilët nuk mund ta gjejnë gjuhën e përbashkët. Kështu,
për shembëll, disa prej këtyre njerëzve mendojnë se nuk
duhet të shikojnë asgjë përtej çatisë së përdheckes së tyre;
disa të tjerë nuk janë në gjendje të shohin se ç'po ngjet rreth
përdheckes së tyre për shkak se shikojnë vetëm përkrye
176