Rexhep Qosja PANTEONI I RRALLUAR - Syri 3

Po kjo nuk do të thotë se në mungesë të kushteve që ta
shfaqin lirisht elokuencën dhe prirjen e tyre të gojtarisë si
dhe të nxjerrin ndonjë gojtar të dalluar, ata nuk kanë mundur
të nxjerrin ndonjë demagog të dalluar dhe nuk janë
ballafaquar me dukurinë e demagogjisë, që u ka sjellë të
këqia poaq sa edhe vetë pushtuesit e huaj.
Në qoftë se, megjithatë, demagogjia (dhe gojtaria)
ndër këta popuj nuk ka lulëzuar në masën në të cilën ka
lulëzuar ndër popujt e tjerë të lirë, nuk mund të thuhet se
në pikëpamje të kësaj shkathtësie të vegjlit qëndrojnë edhe
sot e gjithë ditën pas të mëdhenjve. Demagogjia nuk kërkon
investime sikundër kërkojnë ekonomia, arësimi, kultura
dhe shkenca; ajo zhvillohet vetë dhe, madje, me hov
të madh teksa t'i krijohen kushtet e volitshme shoqërore,
sociale dhe politike; ajo mund të financohet prej vetëvetes,
ashtu sikundër e financojnë vetëveten të gjitha sëmurjet
infektive dhe të ushqehet prej vetëvetes, ashtu sikundër
ushqehet devja prej gungës së vet. Nuk është çudi, prandaj,
pse përkundër ekonomisë, arësimit, kulturës dhe shkencës
së vendeve të vogla, që janë shumë mbrapa ekonomisë,
arësimit, kulturës dhe shkencës së vendeve të mëdha, demagogjia
në mjediset e të parave, pa dyshim, e ka zënë ritmin
e zhvillimit të demagogjisë në mjediset e të dytëve. Demagogjia,
si sëmurje shoqërore, gjithmonë zhvillohet në dëmin
e shëndetit të shoqërisë; një ves, sikundër edhe një degë e
ekonomisë, mund të përparojë më shumë vetëm në dëm të
virtyteve, respektivisht të degëve të tjera ekonomike. Në
qoftë se i besojmë kësaj logjike fiziologjike dhe ekonomike,
atëherë duhet ta kemi pak a shumë më të qartë pse në mjediset
e prapambetura (çfarë është, fjala vjen, Kosova) ka
më shumë demagogë të shkathët se gojtarë të talentuar,
më shumë fraza të thata, gjeste ekspresive, sjellje dhe të
bëra demagogjike se sa mendime të thella, të rëndësishme,
që i ngrisin dhe frymëzojnë pozitivisht qytetarët e tjerë.
Përse demagogjia mund të përparojë ashtu shpejt në
mjediset e prapambetura?
Me ndryshim prej mjediseve të përparuara, ku qytetarët
janë më të ngritur, më të arësimuar, prandaj edhe më të
pregatitur shpirtërisht që ta dallojnë gojtarin e ndershëm
41