Rexhep Qosja PANTEONI I RRALLUAR - Syri 3

Në sytë e disa bashkëkohësve, ndërkaq, shkrimtari
ndonjëherë është fajtor thjesht pse është i talentuar, pse
është më i ngritur, më i kulturuar, më i ditur dhe, ndofta,
më i lumtur në thellësitë e shpirtit të vet se sa ata. Epërsia
e tij e madhe intelektuale dhe morale, në njërën, kurse dashuria
që gëzon tek lexuesi i ndershëm dhe i panjohur, në
anën tjetër, ju pengon individëve, që vuajnë pse ju mungon
autoriteti shoqëror dhe respekti i sinqertë i njerëzve. Duke
e ndjerë veten të imtë, mushkonjë, pranë emrit dhe vlerës
së një krijuesi të talentuar, individët e këtillë megaJomanë,
e në të vërtetë intelektualisht të shkretë, i prozhmojnë shkrimtarët,
ju vejnë gracka, flasin keq për ta në rrethet, ku pandehin
se ju shkon fjala dhe, nuk ngurojnë ta mohojnë rëndësinë
e veprës së tyre. Jo rrallë, në luftën e tyre të errët, të
paskrupull kundër shkrimtarëve të prirur ata krijojnë aleanca
me kalemxhinjtë e ndryshëm, që s'mund të pajtohen
me dështimet vetiake. Ata mund të dëgjohen, shpesh, duke
shtruar pyetjen profane të fukarenjve shpirtërorë të kësaj
bote: Çfarë rëndësie ka puna e x shkrimtarit? Ku ishte deri
dje? Dikush do të interesohej: përse veprojnë ashtu këta
shtatanikë të shoqërisë? Ndoshta disa njerëz bëjnë keq
vetëm e vetëm pse duke e mohuar një njeri që dallon intelektualisht
dhe moralisht prej tyre ose shpresojnë ta ngrisin
vetëveten ose i sublimojnë të zezat personale, kurse disa
të tjerë bëjnë keq pse ndjejnë kënaqësi të bëjnë keq. Në
eseun e tij të njohur Mbi mëninë, filosofi anglez, Frensis
Bekoni, me të drejtë shkruan: „Njeriu që s'ka virtyte gjithmonë
ju lakmon virtyteve të të tjerëve. Sepse, mendja njerëzore
ushqehet ose me të mirën e vet, ose me të keqen e
huaj; dhe ai që s'shpreson se do të ngritet deri tek virtyti
i tjetrit, do të përpiqet të barasohet me të duke ja nënçmuar
vlerën". Fatlumisht, një barasim i tillë është i pamundur,
por, mjerisht, fushatat e tilla krijojnë keqkuptime për shkrimtarët
dhe letërsinë në shpirtin e atyre që akoma s'janë emancipuar
akoma shpirtërisht. Dhe shkrimtarët nuk mund të
jenë indiferentë ndaj atyre fushatave; sidomos nuk mund
të jenë indiferentë shkrimtarët fillestarë dhe sivëllezërit e
tyre me prirje modeste, që e dëshirojnë aq shumë publicitetin.
Shkrimtarët që nuk e kanë të sigurtë ardhmërinë e
5* 67