Rexhep Qosja PANTEONI I RRALLUAR - Syri 3

allë e tek në përmbledhjen Autobiografia e popullit në vargje
do të shprehet prirja e tij prej poeti dhe, në rastet e tilla, ai
do të arrijë të bëjë vetëm krahasime të papritura, megjithëse,
ndonjëherë të pamatura. Po, herat më të shpeshta, ai shkruan
me një stil të thatë, me fjali të shkurtër, në të cilën mendimi
nuk është i zhvilluar sa duhet dhe si duhet. Lexuesin do ta
mërzisë shpejt numri i madh i disa fjalëve të huaja, terminologjia
politike dhe publicistike dhe, aq shpesh, trajtimi i
çështjeve që gjenden në periferinë e letërsisë. I vetmi përjashtim
i dëshiruar është eseu i gjatë, sipas të cilit është
titulluar përmbledhja, megjithëse edhe ai më parë mund të
konsiderohet si një skicë eseu.
Mos do të thonë të gjitha këto se përmbledhja e parë
e eseve dhe kritikave të Ismail Kadaresë nuk ka vlerë dhe
nuk është dashur të botohet? Kurrsesi. Ajo do të ketë vlerën
e vet: një ditë do t'ju shërbejë historianëve të letërsisë që të
shohin se si ka menduar për letërsinë një shkrimtar me
talent, një shkrimtar me autoritet, një shkrimtar, gjithsesi,
me ndikim të madh në letërsinë kombëtare të shqiptarëve.
Dhe, besoj, ata do të gëzohen pse krijimtaria imagjinative
dhe krijimtaria diskurzive e këtij shkrimtari nuk janë pajtuar:
pse ndryshe e ka shkruar letërsinë e ndryshe ka menduar
për të.
Po, megjithatë, duhet theksuar se kur një shkrimtar ankohet
në kritikën bashkëkohëse, sikundër ankohet Ismail
Kadare në kritikën shqipe, atëherë prej tij duhet pritur
shumë. Për më tepër, kur një shkrimtar me autoritetin e
Ismail Kadaresë merr të shkruajë për një fenomen aq serioz
sikundër është letërsia, atëherë autoriteti që ka e shton
shumëfish përgjegjësinë e tij. E ç'na ka thënë dhe si na e
ka thenë atë që e ka thënë ky shkrimtar kësaj here?
Ismail Kadare, në të vërtetë, na e ka dhënë shembëllën
se si nuk duhet shkruar kritika letrare. Ky kolonel jo i
vetmuar i prozës shqipe, ka arritur të jetë vetëm një ushtar
modest në frontin e kritikës.
238
1973