Rexhep Qosja PANTEONI I RRALLUAR - Syri 3

caktuara duke reaguar ashtu emocionalisht ndaj tyre në
një moment të caktuar të jetës, të këngëtojnë qoftë vendlindjen,
qoftë dikend prej vendlindjes së tyre, ndaj të cilit
kanë konsiderata të veçanta për shkak të meritave të tij
kulturore, historike, e të tjera. Nuk duhet kujdes i posaçëm,
ndërkaq, për të vërejtur se në shumicën e rasteve, vjershat e
këtilla janë të përshkuara prej mentalitetit provincialist
dhe të frymëzuara në gurrën banale të ndjenjës provincialiste.
Po më tepër se krijimtaria letrare, panair i vërtetë ku
demonstrohet mentaliteti provincial, janë jeta shkencore,
kulturore dhe politiko-shoqërore. Kështu, fjala vjen, në
jetën shkencore dhe arësimore provincialistët e afirmuar
e dëshmojnë provincializmin e tyre duke ua çelur dyert dhe
dritaret e ngritjes njerëzve të vendlindjes, ilakave, miqve
dhe njerëzve të tjerë të zemrës së vet të vogël, pavarësisht
prej prirjeve dhe aftësive të tyre; provincialistët e publicistikës
e dëshmojnë provincializmin e tyre me shkrim duke i
glorifikuar kalemxhinjtë, apo brushaxhinjtë e provincës së
vet duke ua injoruar apo heshtur prirjen dhe rezultatet e
punës të tjerëve që s'janë prej provincës së tyre; provincialistët
e politikës, në anën tjetër, e dëshmojnë provincializmin
e tyre duke i shtyrë përpjetë ose duke i mbajtur me
shtylla në pozita të ndryshme ata individë, të cilët nuk kanë
tjetër meritë, përpos pse rastësisht kanë lindur në të njëjtën
provincë me bëmirësit e vet apo pse janë rreshkur me ta
nën të njëjtat rreze të diellit.
Kjo do të ishte njëra faqe e provincialistëve dhe e provincializmit
dhe kjo faqe, ndoshta, nuk do të ishte aq e
zezë sikur provincialistët dhe provincializmi mos ta kishin
edhe faqen tjetër akoma më të zezë. Duke e mbështetur
mendimin e vet mbi hiperbola, në njërën anë, provincialisti
doemos shtrëngohet ta deformojë logjikën objektive në
anën tjetër. Në të vërtetë ai nuk ka kritere, por vetëm ndjenja,
kurse edhe ndjenjat e tij janë të rrejshme. Ai nuk e njeh kriterin
e prirjes, aftësisë, meritës, punës, por vetëm kriterin
e afrisë. Platforma e ngushtë dhe vetëm emocionalisht e
arësyetuar e gjykimit dhe veprimit të provincalistit në fund
të fundit mbështetet në interesat vetiake; ta çoj përpara, ta
34