Rexhep Qosja PANTEONI I RRALLUAR - Syri 3

veprës gjithmonë bëjnë çmos që t'ja sigurojnë bile të tanishmen.
Porsi këngëtarët e estradës, artistët e filmit dhe të
teatrit që e dëshirojnë aq shumë reklamën, ata ja ekspo
zojnë veten opinionit në të gjitha profilet, duke mos ju
reshtur as skandaleve dhe zbulimit të fshehtësive të ndryshme
të jetës intime. Përse? Arësyet mund të jenë të ndryshme
në rastet e ndryshme, por një psikolog do të mund të
thonte se etja për reklamë dhe publicitet në këso rastesh
është e kushtëzuar prej kompleksit të dyshimit në veprën
e vet. Në përpjekje e sipër që t'i qëndrojnë ndesh qoftë indiferencës,
qoftë injorimit të bashkëkohësve, prej të cilëve
edhe varet autoriteri shoqëror i shkrimtarit, disa prej ushtarëve
të pendës bashkohen në grupe dhe, ndonjëherë. nën
maskën e idealeve të përbashkëta fshehin taktikën e reklamës.
Të bashkuar ata në një mënyrë më të lehtë dhe më efikase
e shtyjnë përpara njëri tjetrin në sytë e opinionit dhe e luftojnë
heshtjen mortore në të cilën janë të zhytur emrat e
tyre. I vetmi faktor që ata nuk e marrin parasysh në këto
raste është: autoriteti i krijuar kështu është vetëm i rrejshëm;
ata harrojnë se puna krijuese në fund të fundit është
punë individuale, kurse para gjyqit të historisë çdo shkrimtar
del i vetëm, me prirjen, veprën, rolin kulturor, moralin
e vet.
Është e sigurtë se famën, po jo reklamën, e dëshirojnë
edhe shkrimtarët e mëdhenj, por ata janë në radhë të parë
të interesuar për atë famën që vjen vonë, post mortem, që
vjen vonë dhe s'vdes kurrë. Për pikëpamjet e atyre që jetojnë
sipas devizës së njohur të hedonistëve „më mirë gomar i
gjallë se f ilosof i vdekur" ky është një iluzion i kotë dhe,
madje, qesharak, por është iluzion i lartë dhe shumë i çmuar
për të gjithë të tjerët që mendojnë si romansieri dhe eseisti
i shquar polak, Jan Parandovski, i cili në veprën Alkimia
e fjalës, ka vënë në dukje sa vijon: „Fjala ka fuqi dhe pushtet
të madh. E qitur në letër ajo ka pushtet të pakrahasuar
mbi mendimet dhe imagjinatën e njerëzve, ajo sundon
në kohë dhe në hapësirë. Vetëm mendimi i kapur në rrje
tën e germave jeton, vepron dhe krijon. Çdo gjë tjetër e
merr era dhe e zhduk (...) Nëpër dejt e kulturës rrjedhin
pikat e ngjyrës. Është e dobët ajo pendë që jetën e veprës
68