SZKICE O DZIEJACH BIBLIOTEKI ZAŁUSKICH

Zima napływ nowych książek do Biblioteki z zagranicy i z prowincji
Zimą napływ nowych książek do Biblioteki z zagranicy i z prowincji
zmniejszał się. Zamierał transport rzeczny. Statki, które nie zdążyły
przed zimą dopłynąć do Warszawy - czekały na odwilż. "[...] raczyłeś
mi deklarować komunikację osobliwego gatunku duchownie
ciekawych książek - pisał do Załuskiego z Newla biskup smoleński Jerzy
Mikołaj Hylzen 30 VI 1760 r. - odkładając ich mi przysłanie aż do
przypłynięcia z Gdańska do Warszawy statku, który przyszłej jesieni
na Wyśle [!] był zamarzł" 65 - Ożywiał się natomiast, gdy tylko nastała
„sanna droga", transport lądowy; do Biblioteki sunęły wówczas na sa
­niach paki z książkami' 66.
Zimową porą rzadko odwiedzali Bibliotekę przyjezdni spoza Warsza
-w.y Miedzy innymi J.M. Hylzen napisał do Załuskiego 7 III 1761 r z La
gdy, że rezygnuje z uczestnictwa w obradach sejmowych i ze spotkania
z biskupem kijowskim, gdyż „w takie], jaka w tych miesiącach bywa bezdroży
[..], do Warszawy dostać się mi me podobna będzie "67 . Ludzie,
których zaskoczyła zima, odkładali do wiosny podróż doWarszawy. Reformata
Florian Jaroszewicz tłumaczył się w r. 1763 Załuskiemu, że po
nieważ „zimowa chwila zaszła", nie można puszczać się w tak daleką
drogę, nie mając własnego powozu 68 .
Zimą frekwencja w czytelni spadała 69 , jednakże wzrastało czytelnictwo książek pochodzących z księgozbior
ry dawały okazją do lektury, a Biblioteka pożyczała książki na zewnątrz
także poza Warszawą. Brat Józefa Jędrzeja Załuskiego, Jakub prosił
referendarza koronnego 13 XI 1745 r, „Ponieważ zas teraz podczas zimy
nie mam się czem bawić, gdysz [!] książek Francuskich tu lubo dostanie,
lecz strasznie drogo, a za tym upraszam [...] żebyś mi książki według rejestrzyku,
który posyłam przez tego furmana przysłać raczył, żebym się
tłumaczeniem książek, gdy długie noce, mógł zabawiać " 70 . Siostra referendarza
koronnego, Ludwika Ossolińska, pisała do Biblioteki
1746 r. „książek jakich dla Nauki Młodego Człeka potrzebnych proszę
tam szambelanowi [tj. Aleksandrowi Ossolińskiemu, który był starszym
synem autorki listu J.K.] wygodzie. Zęby bez koni swoich bęndąc i z tej
raciej częnsto [!] w stanciej siędząnc [!], darmo czasu nie trawił bo teraz
czas najsposobniejszy prefitować [!] z ksiąg, kiedy nie ma głowy zaprzątniony
[!] temu kłopotami gospodarskiemi" 71 . Grudzień 1749 r. biskup
koadiutor wileński Józef Sapieha „w tęskliwej strawił sedentarii , „konnym
budynku, czyli wizyty, czyli negocje ekspediować, a we dnie [w Bibliotece]
księgi przerzucać [...]" (Radłów 17 XI 1753).
65
Bibl. Nar. ms. syg. 3260.
66
A. Binkowski do J.A. Załuskiego 11 I 1747 Bibl. Nar. ms. syg. 3247.
67
Bibl. Nar. ms. syg. 3261.
68
F. Jaroszewicz do J.A. Załuskiego Lwów 14 I 1763 Bibl. Nar. ans. syg. 3263.
69
70
71
Zob. przyp. 60.
Bibl. Nar. ims. syg. 3245.
Bibl. Nar. ms. syg. 3246.