SZKICE O DZIEJACH BIBLIOTEKI ZAŁUSKICH

przesyłano sobie wzajemnie wiadomości ,,in re litteraria", udzielano pomocy
w poszukiwaniach druków i rękopisów. Miłośnicy nauki przekazywali
sobie wypisy i wyciągi z książek i aktów archiwalnych 84 .
Do Biblioteki Załuskich napływały prośby o informacje bibliograficzne.
Między innymi „o komunikację regestru ksiąg astrologicznych znajdujących
się w Bibliotece Jaśnie Wielmożnego Pana i D." prosił referendarza
w r. 1750 Stanisław Duńczewski 85 .
Krytyka naukowa i literacka
W kręgu ludzi nauki, pozostających w kontaktach z referendarzem,
przekazywano sobie — w rozmowach i listach — opinie o czytanych
książkach lub utworach krążących w rękopisach. „[...] Więcej geniusz
[n]isz nauka oświadcza się, jakoż nie dziw, bo białogłowa. Delikatny,
choć miętki wiersz" — pisał Załuskiemu o świeżo przeczytanych poezjach
Elżbiety Drużbackiej J.A. Jabłonowski 86 . Franciszek Bieliński w następujący
sposób ocenił przesłane mu przez referendarza wiersze bliżej nieznanej
poetki: „Dama authorka ,[...] godna dystynkcji i godna mieć miejsce
między poetami, tak jedne podług mojej prostej refleksji są jedne
imaginacje piękne i wysokie, że drugie przy nich in proportione niskie.
Makaronizmów siła, gdzie w wierszu powinna bydź najbardziej zachowana
szczerość polszczyzny, łatwość tam ex parte authore, quam ex
parte lectoris zgubiona, affektacja w słowach, defectus w kadencjach,
myśl podług materji albo nazbyt słaba, albo nazbyt mocna w niektórych
miejscach znajduje się, to jednak pisze z szczerości [...]" 87 .
Nieraz autorzy — przekazując Książnicy swoje rękopisy i publikacje
— prosili J.A. Załuskiego o ich ocenę. Także i referendarz koronny
rozsyłał znajomym swoje utwory prosząc o krytyczne uwagi 88 .
W środowisku książnicy warszawskiej udzielano sobie wzajemnie rad
i konsultacji. Między innymi gruntowną analizę Conspectus Novae Collectionis
Legum Ecclesiasticarum Poloniam (Warszawa 1744) J.A. Załuskiego
przeprowadził w liście do referendarza kanonik krakowski J. Łopacki.
Franciszek Rzepnicki konsultował z Załuskim i Janockim swoją
książkę pt. Vitae Praesulum..., t. 1—3, Poznań 1761—1763 89 .
84
Por. min. listy da J.A. Załuskiego: J,S. Sapiehy Wilno 19 VIII 1754 oraz
J.A. Jabłonowskiego 29 VI 1767 Bibl. Nar. ms. syg. 3254, 3267, J.A. Załuski, Biblioteka...,
s. 56.
85
S. Duńczewski do J.A. Załuskiego Zamość 20 III 1750 Bibl. Nar. ms. Byg.
3250.
86
J.A. Jabłonowski do J.A. Załuskiego 26 II 1753 Bibl. Nar. ms. syg. 3253.
87
F. Bieliński do J.A. Załuskiego ndt. Bibl. Nar. ms. syg. 3259.
88
Zcb. mjki. listy do J.A. Załuskiego: A.S. Dembowskiego 11 X 1749, J. Radlińskiego
8 III 1750 BafoL Nar. ms. syg. 3249, 3250.
89
Listy do J.A. Załuskiego: J. Łopackiego z r. 1744 oraz F. Rzepnickiego 11 II
1763 Bibl. Nar. ms. syg. 3244, 3263.
43