SZKICE O DZIEJACH BIBLIOTEKI ZAŁUSKICH

lukubracje, to jest czy oracyjkę, czy dysertację, czy odę, czy elegię, czy
idyliki, czy epigramata [...]". Mowy te miały zostać poświęcone kultowi
maryjnemu. Spektatorowie „obojej płci" 'mieli być wpuszczani za okazaniem
rozdawanych trzy dni wcześniej kartek, zawierających sentencję
w języku łacińskim:
Qui elucidant me vitam
aeternam habebunt
J[ózef]
S[ervus]
Z[ałuski]
M[ariae]
„Literaci" (jak nazywano wówczas ludzi oczytanych, biegłych w wielu
dziedzinach wiedzy), którzy chcieli przedstawić swoje utwory, byli
proszeni o to, by 30 XI, na tydzień przed zapowiedzianym terminem
uroczystości, w dzień św. Jędrzeja, zeszli się do kamienicy daniłowiczowskiej
dla odbycia próby.
Ani omówione zaproszenie, ani sprawozdanie z odbytej uroczystości,
zamieszczone także w „Kurierze Polskim", nie zawierają informacji o zamiarze
powtarzania akademii w następnych latach, w wigilię NMP. Wiadomość
taką aż dwukrotnie podał jednak w swoich pracach prefekt Biblioteki
Załuskich, Jan Daniel Janocki 8 .
Kolejne doniesienia „Kuriera Polskiego" informowały, że dla „zimnej
serii" akademia została przeniesiona do pałacu biskupa krakowskiego.
Z powodu niespodziewanie wielkiego napływu zgłoszeń od oratorów postanowiono
rozpocząć uroczystość o godzinę wcześniej, niż planowano,
i kontynuować ją 9 grudnia, w niedzielę".
Korespondencja Józefa Jędrzeja Załuskiego zawiera listy od erudytów,
którzy postanowili publicznie przedstawić swoje utwory. Zaaferowani
zbliżającą się akademią i niepewni przyjęcia, z jakim spotkają się
ich prace, gratulowali oni Załuskiemu „godnego, chwalebnego, w Polszcze
nie praktykowanego aktu" 10 .
Jeszcze na kilka godzin przed jego rozpoczęciem Kazimierz Karaś,
ówczesny marszałek dworu wojewody krakowskiego i hetmana wielkiego
koronnego — Klemensa Branickiego, tak pisał do Józefa Jędrzeja
Załuskiego: „JWP. Krakowski kłania [się] JwwMPanu Dobrodziejowi
i przeprasza, że na akademice nie będzie, bo musi faire sa cour księżnej
Jejmci kasztelanowanej wileńskiej [Franciszki z Ogińskich Massalskiej,
żony Michała Józefa]. Jak JWJmP Krakowska [Izabela z Poniatowskich]
8
J.D. Janocki, Lexicon..., t. II, s. 45; tenże, Annotationes in vitam [...]
Jos. Andr. Zaluskii, [w:] Ch.G. Friese, De episcopatu Kioviensi..., Warszawa 1763,
s. 53.
9
„Kurier Polski" 1753 z dn. 21 XI, 1753 z dii. 5 XII.
10
Listy do J.A. Załuskiego: Jakuba Radlińskiego, Kraków 5 X 1753 i Miechów
2 XII 1753 oraz Marcina Załuskiego Kobyłka 5 XII 1753, Bibl. Nar. ms. syg. 3253.
70