SZKICE O DZIEJACH BIBLIOTEKI ZAŁUSKICH

co trzeciego — pożyczałaby 655 rocznie (55 miesięcznie), jeśliby co
czwartego — 873 rocznie (73 miesięcznie) 66 .
W korespondencji Józefa Załuskiego można znaleźć liczne prośby
o pożyczenie książek.
Zwracano się do Biblioteki min. po książki z zakresu wiedzy stosowanej.
W kwietniu 1746 r. kanonik krakowski Jacek Łopacki prosił Załuskiego
o spisanie książek „de morbis et cura anime", gdyż chciał właśnie
„uczyć medicinam moralem, ta byłaby bardzo potrzebna i dla naszych
pacjentów kapitulnych, których dotąd incurabilis morbis afficit
[...]". W swym następnym liście Łopacki, dziękując za przesłany wykaz,
pytał się, które z wymienionych przez Załuskiego książek Biblioteka posiada
w podwójnych egzemplarzach. Wiadomo także, że książki medyczne
posyłał referendarz w r. 1748 Mariannie z Dzieduszyckich Zamoyskiej.
Dziękując za przesyłkę Dzieduszycka napisała, że książki, które
otrzymała, dotyczą chorób, na które najczęściej zapadają księża. Dzięki
przesyłce będą oni „profitować w czasu potrzeby" 67 . W sierpniu 1747 r.
A.S. Załuski — w związku z podjęciem budowy „fabryk żelaznych"
w diecezji krakowskiej, którą objął przed rokiem — obligował brata
o nadesłanie książki Reaumura pt. L'art de convertir le jer forgé en acier
et l'art d'adoucir le fer fondu (1732) 68 . W r. 1754 generał bożogrobców
(miechowitów) Jakub Radliński — po dwóch pożarach konwentu w Miechowie,
w latach 1732 i 1745 — prosił księdza referendarza o książkę
pt. Sposób budowania fabryk aby mogły bydź zachowane ab incendiis,
tłumacząc, że „ja actu około kościoła robię i radbym czytał istum modum,
jeżeli go nasi architektowie albo murarze polscy potrafią" 89 .
Książnica warszawska pożyczała lub przekazywała na własność dublety
książek historycznych m.in. dzieła Franciszka Paprockiego, Macieja
z Miechowa, Stanisława Sarnickiego, Szymona Okolskiego, Samuela
Twardowskiego, Michela Davida de la Bizardiere) 70 .
Proszono także o książki pisarzy klasycznych, greckich i rzymskich
i o edycje utworów dawnych polskich poetów. Kobiety molestowały
c romanse francuskie; kanonik gnieźnieński Gabriel Jan Podoski i wojewoda
bracławski Stanisław Swidziński dopraszali się w r. 1747 o Don
Kichota Cervantesa 71 .
66
Niektórzy czytelnicy lub bliscy krewni referendarza mogli pożyczać dużo
książek. Między innymi siostra Załuskiego, Ludwika Ossolińska, odesłała do Biblioteki
w roku 1748 — 67 książek, a Maria Radziwiłłowa w r. 1752 — 23. Bibl.
Nar. ms. syg. 3248, 3252.
67
Bibl. Nar. ms. syg. 3246, 3248.
68
Bibl. Nar. ms. syg. 3247.
69
Bibl. Nar. ins. syg. 3254.
70
Bibl. Nar. ms. syg. 3233, 3244, 3248, 3258. J.A. Załuski, Biblioteka.:., s. 69.
71
Bibl. Nar. ms. syg. 3242, 3247, 3248, 3259, 3262; J. P1 a 11, Adam Naruszewicz...,
s. 206; M. Manteufflowa, Gospodarka..., s. 66; J.D. Janocki, Lexicon...,
t. I, s. 5.
43