SZKICE O DZIEJACH BIBLIOTEKI ZAŁUSKICH

go - 13 438 powróciło do kraju. Stanowiły one w Bibliotece Narodowej
najcenniejszy pod względem artystycznym zespół zbiorów. Były to przeważnie
prace artystów obcych, czołowych przedstawicieli grafiki europejskiej
XVI—XVII w." 13
GABINET NUMIZMATYCZNY
O gromadzeniu kolekcji monet i medali pisał J.A. Załuski w „Programma
Litterarium" (1732 r.). Po śmierci Friedricha Engelke, współzałożyciela
gdańskiej „Societas Litteraria" (zm. 1736 r.) jeden z braci
Załuskich starał się odkupić od spadkobierców jego zbiór numizmatów,
jednak bezskutecznie' 4 . W okresie pobytu referendarza w Rzymie i Lotaryngii
powiększał kolekcję A.S. Załuski, informując listownie brata
o nowych nabytkach: „nabyłem tu [w Saksonii] monet starych kilkaset
sztuk i złączywszy z moimi będę ich już miał blisko pięciuset, może
uróść gabinet de re metalica". „Dostałem także przeszło kilkaset antiques
en medailles [ ..]" 15 . Zamiłowania numizmatyczne Andrzeja Stanisława
Załuskiego stały się znane w kręgach niemieckich uczonych; w maju
1745 r Johann Christoph Gottsched zaproponował kanclerzowi pośrednictwo
w nabyciu z Królewca kolekcji medali za 1500 talarów 10 . W czerwcu
tegoż roku Załuski przekazał dyspozycję swemu sekretarzowi Jackowi
Ogrodzkiemu: „JmP Gotsched w Lipsku proszę podziękować za narajenie
w Królewcu gabinetu des medailles, każę się odezwać ad proprietarium
i jeżeli tanio, to go wezmę" 17 . Nie wiadomo, czy transakcja
doszła do skutku. W trzy lata później Biblioteka otrzymała w prezencie
od starosty przasnyskiego Błażeja Krasińskiego „dwa piękne i osobliwe
medale", opisane później na łamach „Neue Zeitungen von gelehrten
Sachen" 18
W Książnicy opracowano dwa katalogi numizmatów: ośmiokartkowy
Rejestr medalionów etc. 1747 r." oraz spis 41 medali: srebrnych
(29),"miedzianych, spiżowych, mosiężnych i cynowych 19 .
13
M. G rońska Zbiory ikonograficzne Biblioteki Narodowej „Rocznik Biblioteki
Narodowej" 1975, s. 311. Pamiętniki M.J. Antonowsk i e g o, pochodzące
z r 1806 a opublikowane w czasopiśmie „Ruskij Archiv" 1885, nr 2, s. 145—173,
pt. Zapiski MJ Antonowskowo, uczonowo czełowieka starych wriemion informują,
że do Petersburga dowieziono 24 574 sztychy oprawione w księgi i 16 044 sztychy
złożone w 76 tekach (razem 40 618).
14
Ł. Kurdybacha, Stosunki kulturalne polsko-gdańskie..., s. 18.
15
A.S. Załuski do J.A. Załuskiego 6 V 1741, 31 VIII. 1741 Bibl. Nar. ms. syg.
3241.
16
J Ch Gottsched do J.A. Załuskiego, 25 V 1745 Bibl. Nar. ms. syg. 3245.
17
A.S. Załuski do J. Ogrodzkiego, 23 VI 1745, AGAD, Zbiór Popielów 314.
18
19
„Neue Zeitungen von gelehrten Sachen" 1748, s. 702—703.
Kartoteka zniszczonych rewindykatów Bibl. Nar.; Bibl. Nar. ms. syg. 3215.
J. Kozłowski, Szkice... 16:1