SZKICE O DZIEJACH BIBLIOTEKI ZAŁUSKICH

do drugiego w zależności od tego, które z nich były najpilniejsze; następnie
obok prac typowo bibliotekarskich zajmowali się oni edytorstwem,
opieką nad drukiem prac Biblioteki, kontrolą nad woźnymi itd.
Przełożeni ich — Załuscy — wnikali w najdrobniejsze szczegóły pracy
bibliotekarzy, nie pozostawiając im wolnej ręki w ich zajęciach; w praktyce
zacierały się różnice pomiędzy stanowiskami, gdyż wszyscy bibliotekarze
spełniali podobne zadania.
Oprócz bibliotekarzy na potrzeby fundacji pracowali również kopiści
i sztycharze oraz woźni. Ci pierwsi przepisywali katalogi biblioteczne,
prace przeznaczone do druku oraz — przede wszystkim — rzadkie i cenne
książki i rękopisy. Oryginalne manuskrypty lub rzadkie druki kopiowano
zarówno wówczas, gdy ich właściciele nie chcieli przekazać ich (w
drodze kupna czy zamiany) do Biblioteki, jak i wtedy, gdy Załuski zamierzał
przekazać odpisy swych ksiąg — w formie daru lub zamiany —
osobom, które z nim współpracowały 127 .
„Facjatę" Książnicy oraz portrety jej założycieli sztychował Fryderyk
Mylius 128 .
Do niższych posług używano w Bibliotece zwykle dwóch starszych
mężczyzn, którzy — jak wskazywałyby na to źródła — pracowali jedynie
za nocleg i posiłek 129 .
Andrzej Stanisław Załuski życzył sobie, aby w Bibliotece pracowali
„introligatorzy roczni" (tzn. opłacani pensją roczną, a nie od sztuki),
nieżonaci, „choćby i księża". O introligatorach Biblioteki informują
wzmianki w listach Andrzeja Stanisława Załuskiego oraz doniesienia
na łamach prasy warszawskiej 130 . W Bibliotece następowała częsta rotacja
osób pracujących w introligatorni; było to — prawdopodobnie — związane
zarówno z ich niskim uposażeniem, jak i przeciążeniem pracą oraz,
jak można się domyślać, z trudnym charakterem „pryncypała". Aby podołać
pracy niemiecki introligator — imieniem Krystian — musiał
(w r. 1747) utrzymywać czeladnika; ponieważ jego pensja nie starczała
na opłacenie pomocnika — dorabiał robotą „na miasto", co powodowało
127
„Kurier Polski" 1752 z dn. 2 II nr 802; listy do J.A. Załuskiego: J.E. Miinasow.icza
8 XII 1761 ii W. Grabowskiego 17 VIII 1762 Bibl. Nar. ms. syg. 3261, 3262;
J. Kozłowska-Studnicka, Katalog rękopisów polskich (poezyj), Kraków
1929, s. 103, poz. il58/5.
128
A,S. Załuski do J.A. Załuskiego 17 IV 1747 (notatka dla K. Kreni) Bibl. Nar.
ms. syg. 3247; „Kurier Polski" 1752 z dn. 2 II.
129
Bibl. im. M.J. Sałtykowa-Szczedrina w Leningradzie Archiv Załuskich nr
291; M. Łodyński, Z dziejów..., s. 91; J.A. Załuski do A. Dunin-Wąsowicza r.
1767 Bibl. PAN w Krakowie ms. syg. 1085.
130
A.S. Załuski do J.A. Załuskiego 6 V 1741, 6 XII 1746, 24 VI 1747, 20 XI
1751, 17 XI 1753, Bibl. Nar. ms. syg. 3241, 3246, 3247, 3251, 3263; „Kurier Polski"
1747 z dn. 24 VI.
S — J. Kozłowski, Szkice,
65