SZKICE O DZIEJACH BIBLIOTEKI ZAŁUSKICH

cietatem Biblioteki (zdawszy mu per absolutem prawie potestatem rządzenia
się moją ksiąg kollekcją, z której żadnej nie odnoszę wygody
i pociechy), ale też ad participationem tej sławy, która exinde accerevit.
Ta societas stała się leonina, i gdy chcemy sumiennie rezonować jest jak
ów panegiryk żydowski: Saul vicit mille David autem decem millia.
Jam siedział modeste, że tylko Polska mogła co wiedzieć o mojej ku
narodowi przysłudze, in factis non in verbis szukając ukontentowania.
JWPan i przez częste peregrynacje po cudzych krajach, i przez korespondencję
wszystkich królestw captando auram popularem więcej jako
w stu księgach mianowanyś autorem, promotorem i fundatorem biblioteki,
ale to transeat, bo ja tego nie zazdroszczę, a dokument jest tego
jawny że od kilku lat proszę i doprosić się nie mogę, żebym własnym
sumptem foliantowe opus WPa[na] Bibliothecae autorum Polonorum
mógł kazać wydrukować jako najprędzej. Co bydż powinien jako właśnie
personam respiciens najpryncypialniejszy WPa[na] samego interes.
Książki swoje oddałeś WP raz na zawsze do Biblioteki animo constanti
ut serviant publico, mnie na koszta wyprowadziłeś, za kilkadziesiąt
tysięcy już wydałem, trzymając tyle ludzi przy niej, masz WPan
et usum et solatium et gloriami et potestatem nad nią, a Ja jako kmiotek
ponoszę koszt, umartwienie z częstych darowizn mniej cale potrzebnych,
a często i mojej własnej kollekcji darowizn, których i pod exkommuniką
czynić się nie godzi. Do tego selectiorem et rarissimam Bibliothecam
privatam uformowałeś WP sobie, do której i mnie samemu denegas
accessum, i zebrawszy śmietaną — zsiadłym mlekiem kontentujesz moją
bibliotekę. Dubbletów tysiącami — z którychby accresceret pożytek na
fundusz Biblioteki albo i za zapłacenie długu JP Ryokura — ledwo nie
tysiącami trwonisz WP, to klasztorom darmo rozdając, to za zamian
bez proporcji oddając i darując, zgoła jednym słowem trwoniąc, a do
perfekcji tejże Biblioteki nie przywodząc, owszem continuum disordinem
w niej causando quasi consulto, i jak mówią — con punto studiato.
Insuper teraz piszesz, że też Bibliotekę przedać musisz WPan, luboć
i dawniej już też WPan na niej kredytorom zapisywałeś cum summo
cordis mei maerore, że ją za życia mego quasi sub hasta i jak na tandecie
widziałem.
Z tych tedy przyczyn, żebym w tej pro meo bono et tam sumptuoso
operę już poprzestał być lapidatus, i jakiekolwiek uczuł solatium przed
śmiercią (po tylo-letnich z WPanem umartwieniach skrytych, ale nie
mniej serca dotchliwych), propozycja moja jest ta, WPa[na] interesowi
cale dogadzaiące i najłacwiejsza, ażebyś WPan autentice darował mi
księgi wprowadzone do Biblioteki prócz dubletów deterioris editionis
nihil aliud excipiendo, ażebyś a Societate recedas tejże Biblioteki, i do
niej się cale więcej nie interesował, ani ad ordinem, ani ad regimen, bo
deux cuisiniers ne font pas une bonne souppe, ażebyś sub fide et conscientia
przywrócił, co wybrałeś rarissimi ex mea collectione i z włas-
127