Dejan Sulejmanov - Filozofija na pravoto (p. 909)

trajno napu{tawe na teloto - smrt, edeno od najzna~ajnite potrebi na
~ovekot e soodvetnoto postapuvawe so du{ata. Celta na toa postapuvawe
e da se spre~i taa da go napu{ti teloto, ili pak, ako ve}e toa go
storila, da se obezbedi nejzino vra}awe vo istoto telo. Merkite koi
primitivniot ~ovek gi prezema za da postigne edna od ovie celi se
izvesni pravila (zabrani ili tabui) za obezbeduvawe postojanoto prisustvo
ili povrat na du{ata. Nakratko toa se sredstva za odr`uvawe
na `ivotot.
^ovekovata du{a, od najrazli~ni pri~ini ~esto znae privremeno
da go napu{ti teloto. Toa naj~esto go pravi preku ustata ili otvorite
na nosot. Vo takvi slu~ai ulogata na magijata e ili so pomo{ na
svoite ve{tini da go spre~i toa izleguvawe 318 ili so arno ili lo{o da
pridonese zatalkanite du{i da se vratat vo teloto na sopstvenikot.
Ovie postapki sekako deka se korisni ako so niv se prevenira begstvoto
na sopstvenata ili du{ata na svoite prijateli. ^ovekovata istorija
e prepolna so prikazni i za izvlekuvaweto du{i od ~ovekovo telo od
strana na demoni, no i za vseluvaweto na demoni vo ~ove~ki tela.
Ottamu proizleguva potrebata za primena na posebni proceduri zarasredbi
vo mnogu zemji postoi obi~aj vo ku}ata vo koja ima smrten slu~aj cela
no} da ne se spie. Vidi, ibid, str. 190 i natamu.
317
Du{ta mo`e da go napu{ti teloto ne samo koga ~ovek }e zaspie,
tuku i koga e buden. Posledica od toa e bolest, ludilo ili smrt. Vo takvi
slu~ai spasot e vo ve{tinata na magot da ja vrati du{ata vo teloto. Pritoa,
kaj Indijancite vo Britanska Kolumbija, magot mora posebno da vnimava
slu~ajno da ne ja progolta du{ata na bolniot, za{to postapkata za nejzino
istresuvawe od teloto na magot e prili~no komplicirana i bolna. Vidi. ibid,
str. 191-197.
318
Za taa cel (razubavuvaweto so toj "nakit" e sosema sporeden efekt
od takviot akt) `enite vo Afrika stavaat razni alki na nosot ili na nozete
i racete. Od istite pri~ini na Celebes na bolniot mu zaka~uvaat jadica na
nosot: idejata e so zaka~uvaweto na jadicata da spre~i sekakov obid za begstvo
na du{ata... Koga }e dobijat, pak, novoroden~e, me|u drugoto, im gi vrzuvaat
ustite na site `ivotni vo ku}ata i okolu ku}ata, od strav nekoe od niv da ne
ja progolta negovata du{a.. Koga nekoj se prozeva vo nivno prisustvo, Indusite
sekoga{ pukaat so prstite so verba deka toa ja spre~uva du{ata da izleze
preku usta... Itonamite vo Ju`na Afrika mu gi zape~auvaat o~ite, ustata i
nosot na umreniot so cel da se spre~i negovata du{a da izleze i da odnese nekogo
od prisutnite. Od sli~ni pri~ini kaj mnogu narodi, pa i kaj nas, na pokojniot
mu se zapu{uva nosot i mu se podvrzuva vilicata.
Se ~ini, sepak, deka "najefikasen" na~in za da se spre~i izleguvawe
na du{ata od teloto na{le `itelite na Markiskite ostrovi vo Ju`en Pacifik
i `itelite na Kaledonija. Za da go odr`at vo `ivot ~ovekot koj e na
smrtna postela, tie ednostavno mu gi dr`at i nosot i ustata zatvoreni... Ibid,
str. 189 i natamu.
203