Dejan Sulejmanov - Filozofija na pravoto (p. 909)

3. zavisnosta proizveduva strav/nade` koi se javuvaat:
- kako ~uvstvo - `elba (posakuvawe, namera): vnatre{ni pretstavi
i sostojbi vrzani so idninata - so neostvaruvaweto, odnosno ostvaruvawe
na potrebite, i
- potoa se zasiluvaat vo motiv - sakawe (silno sakawe, volja,
umisla): vo dvi`e~ki sili koi (pri postoewe na: mo}, sredstva i pogodni
uslovi) doveduvaat do ostvaruvawe na potrebite - celta.
4. cel e sre}ata (sre}a = ostvareni potrebi, ostvareno ona {to
e dobro, korisno, izbegnata bolka ili postignato zadovolstvo, obezbedeno
samoodr`uvawe, zadovolen egoizam).
Do opredeleno ~ovekovo dejstvie sekoga{ doa|a poradi opredelena
cel koja e povrzana so pretstavata ili so strasnata `elba. Imeno,
ni{to ne se razdvi`uva ako ne{to ne se posakuva ili od ne{to ne
se bega, osven ako ne dvi`eweto ne e prisilno. Dvi`eweto sekoga{ se
odnesuva na ona {to se izbegnuva ili na ona kon {to se stremi. 1384
Nade`ta pridvi`uva (predizvikuva dejstvie) kon celta. No, za
toa e potrebno sakawe (simpatija, privle~nost) na celta. Toa zna~i
deka celta e preststava za ne{to {to }e predizvika dobro - zadovolstvo,
u`ivawe, prijatnost, raspolo`enie
{to bi go sakal da go mo`am, koi imaat mo} da mi go obezbedat toa {to go
sakam, {to mi e potrebno, a jas ne sum dovolno mo}en toa sebesi da si go obezbedam.
I kolku {to eden objekt mi e popotreben, dotolku se ~uvstvuvam pozavisen
od nego, dotolku toj ima pogolema mo} nad mene. Me|utoa i samata ovaa
mo} na objektot e izvedena, taa e posledica na mo}ta na mojata potreba.
Za{to, kako {to pravilno zabele`uva Foerbah, zavisnosta od nekoe drugo su-
{testvo (ili koj i da e predmet ili pojava, m.z.) stvarno e samo zavisnost od
moeto sopstveno su{testvo, od moite nagoni, `elbi i interesi. Ako, na primer,
ja sakam slobodata na dvi`ewe, toga{ se ~uvstvuvam zavisen od onoj koj
taa sloboda mo`e da mi ja odzeme ili pru`i, koj mo`e da me zatvori ili oslobodi
od zatvor (i od nego se pla{am ili se nadevam, m.z..): za{to sakam slobodno
da se dvi`am, no ne mo`am za{to vo toa me spre~uva edno su{testvo koe
e pomo}no od mene. Me|utoa, ako mi e seedno dali sum sloboden ili zatvoren,
dali sum vo kelija ili na ~ist vozduh, toga{ ne se ~uvstvuvam zavisen od toj
{to me zatvora, za{to toj nitu so dozvoluvaweto, ni so zabranuvaweto na dvi-
`eweto ne pretstavuva sila koja vo mene bi proizveduvala radost (nade`, m.z.)
ili strav, zna~i ni sila koja bi predizvikuvala sila na zavisnost, za{to nagonot
za dvi`ewe vo mene ne e nikakva sila. Zna~i, nadvore{nata sila pretstavuva
edna vnatre{na psiholo{ka sila, eden egoisti~en motiv i interes, bez
koj taa za mene ne e ni{to, nema nikakva vlast nad mene, ne mi vleva ~uvstvo
na zavisnost. Ibid, str. 117- 118.
1384
Aristotel, Za du{ata, Magor, Skopje, 2006, str. 110-111.
733