21.11.2015 Views

Dejan Sulejmanov - Filozofija na pravoto (p. 909)

Uchebnik

Uchebnik

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

samo so ubeduvawe i sovetuvawe." 1282 Vo toa se sostoi, veli <strong>na</strong>tamu Mil,<br />

karakteristi~<strong>na</strong>ta razlika koja ja oddeluva ne pravednosta, tuku moralitetot<br />

voop{to od osta<strong>na</strong>tite oblasti <strong>na</strong> celishodnost i vrednostite<br />

i zatoa treba da se bara o<strong>na</strong>a okolnost so koja se karakterizira pravednosta<br />

od drugite granki <strong>na</strong> moralitetot. Vo taa smisla se povikuva<br />

<strong>na</strong> podelbata <strong>na</strong> moralnite dol`nosti <strong>na</strong> celosno obavezni i neceslosno<br />

obavezni dol`nosti od koi vtorite se onie kaj koi, iako dejstvieto<br />

e obavezno, posebnite priliki vo koi se ostvaruva se prepu{teni <strong>na</strong><br />

<strong>na</strong>{iot izbor kako {to toa e slu~aj so plemenitosta i milosrdieto,<br />

koi <strong>na</strong>visti<strong>na</strong> se obavezni da gi pravime, me|utoa ne sprema sekoja li-<br />

~nost nitu vo koe i da e propi{ano vreme. Zboruvaj}i poprecizno so<br />

jazikot <strong>na</strong> pravnicite-filozofi, celosno obavezni se onie dol`nosti<br />

vrz osnova <strong>na</strong> koi edno ili pove}e lica imaat nekoe korelativno pravo,<br />

dodeka necelosno obavezni se onie moralni dol`nosti od koi ne<br />

proizleguva nikakvo pravo. Ottuka, izvlekuva zaklu~ok deka "nikoj<br />

nema moralno pravo <strong>na</strong> <strong>na</strong>{ata plemenitost ili dobrodetel, za{to nie<br />

ne sme moralno obavezni da ja poka`uvame taa doblest sprema sekoj<br />

konkreten poedinec," i spored toa, deka "sekade kade {to postoi nekoe<br />

pravo imame eden slu~aj <strong>na</strong> pravednost, a ne slu~aj <strong>na</strong> doblesta dobrodetelstvo."<br />

1283 "Koga ne{to oz<strong>na</strong>~uvame kako pravo <strong>na</strong> edno lice, nie<br />

podrazbirame deka toa opravdano bara od op{testvoto bilo so silata<br />

<strong>na</strong> zakonot ili so silata <strong>na</strong> vospituvaweto i javnoto mislewe da go za-<br />

{titi vo poseduvaweto <strong>na</strong> toa pravo. Ako toa go ima o<strong>na</strong> {to go <strong>na</strong>rekuvame<br />

pravovalideno barawe, od koja i da e pri~i<strong>na</strong> da poseduva ne-<br />

{to {to op{testvoto mu go garantira, toga{ nie velime deka <strong>na</strong> toa<br />

ima pravo. Ako sakame da doka`eme deka ne{to spored <strong>pravoto</strong> ne mu<br />

pripa|a, toga{ spored moe mislewe vo toa sme uspeale {tom se priz<strong>na</strong>e<br />

deka op{testvoto ne treba da prezeme nikakvi merki da mu go obezbedi<br />

toa, tuku deka toa treba da go prepu{ti <strong>na</strong> slu~ajnost ili <strong>na</strong> negovata<br />

sopstve<strong>na</strong> gri`a.... Spored toa koga imame nekoe pravo, toa spored<br />

Mil, z<strong>na</strong>~i deka imame ne{to {to vo ~ie poseduvawe op{testvoto<br />

treba da me za{tituva. Ako kriti~arot mi postavi <strong>na</strong>tamo{no pra{awe:<br />

zo{to toj treba toa da go pravi, jas kako pri~i<strong>na</strong> ne mo`at da mu<br />

<strong>na</strong>vedam ni{to drugo osven op{tata korisnost. 1284 ...Opfateniot interes<br />

e interesot <strong>na</strong> bezbednosta, a toa spored ~uvstvata <strong>na</strong> sekoj ~ovek e<br />

<strong>na</strong>jvitalen od site interesi. 1285 ...Pravednosta e ime za izvesni klasi <strong>na</strong><br />

1282<br />

Ibid, str. 54.<br />

1283<br />

Ibid, str. 54-55.<br />

1284<br />

Ibid, str. 59.<br />

1285<br />

Re~isi site drugi ovozemski koristi koi í se potrebni <strong>na</strong> ed<strong>na</strong> ne í<br />

se potrebni <strong>na</strong> nekoja druga li~nost. Od mogu od tie koristi, ako e neophodno,<br />

~ovek mo`e da se otka`e ili da gi zameni so ne{to drugo, me|utoa bez bezbednosta<br />

ne mo`e da deluva nitu edno ~ove~ko su{testvo. Od nea zavisi <strong>na</strong>-<br />

{iot celokupen imunitet od zloto i celokup<strong>na</strong>ta vrednost <strong>na</strong> site dobra i se-<br />

690

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!