21.11.2015 Views

Dejan Sulejmanov - Filozofija na pravoto (p. 909)

Uchebnik

Uchebnik

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>pravoto</strong> i pri opredeluvaweto <strong>na</strong> negovoto va`ewe se zalataat za negirawe<br />

<strong>na</strong> vrednosnite stavovi. Kaj niv dominira uverenieto deka vrednosnite<br />

stavovi vklu~itelno i onie za pravdata se subjektivni i neproverlivi<br />

izrazi <strong>na</strong> individualni i kolektivni ~uvstva i interesi i<br />

deka so niv ne mo`e da se dojde do op{tova`e~ki i <strong>na</strong>u~ni proverlivi<br />

iskazi za stvarnosta. 1591 Me|u ovie avtori treba da se <strong>na</strong>vedat Marsilio<br />

di Padova, Xon Ostin, Xeremi Bentam, Kelzen 1592 privrzanicite<br />

<strong>na</strong> neokantizmot. Ovoj pristap e karakteristi~en i za nekoi sovremeni<br />

teoreti~ari, pred sî od anglosaksonskoto podra~je za koi ve}e zboruvavme,<br />

me|u koi sekako spa|a i ve}e spome<strong>na</strong>tiot Herbrt Hart. Pritoa,<br />

treba da se istakne deka iako mnogumi<strong>na</strong> od niv ne go negiraat z<strong>na</strong>-<br />

~eweto <strong>na</strong> vrednosnite stavovi vo op{testveniot i ottamu nitu vo pravniot<br />

`ivot, a nekoi ne se ni privrzanici <strong>na</strong> subjektiv<strong>na</strong>ta koncepcija<br />

<strong>na</strong> vrednostite (Ostin, Bentam, Del Vekio, Hart), ednostavno smetaat<br />

deka vrednuvaweto ne e zada~a <strong>na</strong> pozitivnoto <strong>pravoto</strong> i deka toa ne<br />

mo`e da bide osnova <strong>na</strong> va`eweto <strong>na</strong> pravnite normi, {to }e re~e, kriterium<br />

<strong>na</strong> negovata pravnost.<br />

7. Dokolku sakame da go rezimirame prethodno ka`anoto, treba<br />

da se soglasime deka <strong>na</strong> poedine~no nivo, vsu{nost, se postavuva pra-<br />

{aweto za nepraved<strong>na</strong> prime<strong>na</strong> <strong>na</strong> celosno praveden ili delumno praveden<br />

zakon. Dokolku zakonot e celosno nepraveden, apsurdno e da se<br />

postavuva pra{aweto za negova praved<strong>na</strong> ili nepraved<strong>na</strong> prime<strong>na</strong>, za-<br />

{to nepravedniot zakon ne e ni{to drugo tuku nepravda, a nepravdata<br />

nikoga{ ne mo`e pravedno da se primenuva. Ottamu, vo slu~aj koga se<br />

raboti za celosno nepraveden zakon mo`e da stane zbor samo za uloga<br />

<strong>na</strong> pravdata <strong>na</strong> op{to nivo koja mo`e da se ostvari samo so ukinuvawe<br />

(poni{tuvawe) <strong>na</strong> toj zakon vo celost.<br />

Praved<strong>na</strong>ta prime<strong>na</strong> <strong>na</strong> "celosno praveden" ili <strong>na</strong> delumno praveden<br />

zakon se ostvaruva so prime<strong>na</strong> <strong>na</strong> slednive <strong>na</strong>~ini.<br />

dostoinstvo. Taka <strong>na</strong>ukata ne mo`e da dade odgovor za ispravniot izbor me|u<br />

o<strong>na</strong> {to go nudi etikata <strong>na</strong> religiskiot i o<strong>na</strong> {to go nudi etikata <strong>na</strong> ~ove~koto<br />

dostoinstvo koja pora~uva: "Sprotivstavi mu se <strong>na</strong> zloto, i<strong>na</strong>ku }e bide{<br />

odgovoren za negovata <strong>na</strong>dmo}". Navedeno spored Stanov~i}, op. cit. str. 941.<br />

1591<br />

Na doka`uvaweto <strong>na</strong> ova tvrdewe osobeno insistira{e Kelzen.<br />

1592<br />

Teorijata <strong>na</strong> <strong>pravoto</strong> mo`e da bide <strong>na</strong>u~<strong>na</strong> struktural<strong>na</strong> a<strong>na</strong>liza <strong>na</strong><br />

pozitivnoto pravo, veli Kelzen, samo ako go prika`uva <strong>pravoto</strong> taka kako<br />

{to e bez da go brani so tvrdeweto deka e pravedno nitu da go osuduva deka e<br />

nepravedno i ako va`eweto <strong>na</strong> pozitivnopravnite normi ne zavisi od ostvaruvaweto<br />

<strong>na</strong> moralniot poredok vo nego.<br />

842

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!