21.11.2015 Views

Dejan Sulejmanov - Filozofija na pravoto (p. 909)

Uchebnik

Uchebnik

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

z<strong>na</strong>ci, kako <strong>na</strong> primer, onie deka "<strong>na</strong> nekoi se im odi <strong>na</strong> dobro" i deka<br />

spored toa tie mo`at da <strong>na</strong>setat deka se bo`ji izbranici. Navestuvawa<br />

<strong>na</strong> ovaa dokrti<strong>na</strong> se <strong>na</strong>o|aat kaj apostol Pavle: "Zo{to Mojsie veli:<br />

]e go pomiluvam, kogo go miluvam i }e go so`alam, kogo go so`aluvam.<br />

Spored toa ne zavisi od onoj koj saka, nitu od onoj koj tr~a, tuku od milostiviot<br />

bog (Rimjanite, 8:28; 9:15,16). U~eweto za predesti<strong>na</strong>cijata<br />

kako u~ewe za spasenieto koe ne zavisi od ~ovekovata slobod<strong>na</strong> volja,<br />

tuku od bo`jata milost go razvi Avgustin vo raspravata so Pelegije<br />

kako posledica <strong>na</strong> svoeto u~ewe za isto~niot grev. Podoc<strong>na</strong> vo katoli-<br />

~kata religija ova u~ewe e potis<strong>na</strong>to (otrfrleno) od stra<strong>na</strong> <strong>na</strong> rimskiot<br />

semipelegijanizam. U~eweto za predesti<strong>na</strong>cija go prifatil Kalvin<br />

495 kako dogma i ottamu i denes vo protestantizmot toa prestavuva<br />

ed<strong>na</strong> od glavnite religiozni temi. 496<br />

Iako ovie problemi se pojavija u{te vo V vek, vo poz<strong>na</strong>tiot<br />

spor me|u Avgustin 497 i Palagie, 498 nivniot vrv be{e dostig<strong>na</strong>t vo XVII<br />

495<br />

Kalvin vo osnova go prezel sfa}aweto <strong>na</strong> Avgustin, no i konsekventno<br />

go razrabotil. Spored toa u~ewe, gospod e tolku vozvi{en, semo}en i sez<strong>na</strong>en<br />

{to ~ovek nikako ne mo`e da gi soz<strong>na</strong>e negovite odluki. Toj za ve~nost<br />

opredeluva {to i kako treba da se slu~uva. Toj, od za ~ovekot nerazbirlivi<br />

pri~ini od<strong>na</strong>pred opredeluva mal broj lu|e za ve~no spasenie, a drugi za ve~no<br />

prtokletsvo - propast. Spored Kalvin iako ~ovekot ne mo`e da gi z<strong>na</strong>e<br />

pri~inite za takvoto bo`je providenie toa ne e nikakva nepravda, za{to ~ovekot<br />

e tolku rasipan i gre{en {to i spasuvaweto <strong>na</strong> eden mal broj <strong>na</strong> lu|e e<br />

z<strong>na</strong>k <strong>na</strong> bo`jata dobri<strong>na</strong>. Me|utoa, onie koi se odredeni da bidat spaseni se<br />

istaknuvaat so vistinska vera, so ispraven `ivot. Bo`jata milost koja im e<br />

dodele<strong>na</strong> e vid<strong>na</strong> preku onie dobra, pa i materijalni, koi gospod u{te za vreme<br />

<strong>na</strong> `ivotot im gi dodeluva. Gams, A, op. cit, str. 169. Pritoa, spored Kalvin,<br />

predopredelenosta ne ja isklu~uva celosno slobod<strong>na</strong>ta volja i slobodata<br />

<strong>na</strong> deluvaweto, tuku samo gi ograni~uva <strong>na</strong> podra~jeto <strong>na</strong> bo`jata volja i bo`jata<br />

milost.<br />

496<br />

Predesti<strong>na</strong>cijata vo islamot e poz<strong>na</strong>ta pod imeto kader i podrazbira<br />

deka sez<strong>na</strong>jniot Alah opredelil se {to }e se slu~i. Toj gi sozdal site su-<br />

{testva spored svoeto praiskonsko z<strong>na</strong>ewe i mudrost i ni{to ne se slu~uva<br />

bez negova volja.<br />

497 Spored Avgustin, predesti<strong>na</strong>cijata ne e ni{to drugo, tuku prethodno<br />

z<strong>na</strong>ewe i opredeluvawe <strong>na</strong> onie milostivi podaroci so koi gospod im go<br />

pravi izvesno spasenieto <strong>na</strong> onie koi se spaseni. Gams, A, op. cit, str. 169.<br />

I<strong>na</strong>ku, Avgustin zastapuva{e stav <strong>na</strong> antropolo{}i pesimizam. Spored nego,<br />

~ovekot sam za sebe re~isi ni{to ne mo`e da stori. Pad<strong>na</strong>tosta <strong>na</strong> negovata<br />

priroda (dlaboko o{tete<strong>na</strong> so prvobitniot grev) go osuduva se dodeka e upaten<br />

sam <strong>na</strong> sebe da pravi grevovi - {to i da pravi, ako toa go pravi bez milosta<br />

<strong>na</strong> gospod, toj pravi zlo. Za spasenie <strong>na</strong> ~oveka e neophod<strong>na</strong> bo`ja milost. So<br />

drugi zborovi za pravewe dobri dela ne e dovol<strong>na</strong> slobod<strong>na</strong>ta volja - potreb<strong>na</strong><br />

e boj`ata milost. Vo sprotivnoist, slobod<strong>na</strong>ta volja li{e<strong>na</strong> od bo`jata mil-<br />

299

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!