21.11.2015 Views

Dejan Sulejmanov - Filozofija na pravoto (p. 909)

Uchebnik

Uchebnik

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

traj<strong>na</strong> cvrsti<strong>na</strong>, i so takvata daleku sil<strong>na</strong> soglasnost <strong>na</strong> mislewata gi<br />

sobrala vo taka<strong>na</strong>re~eni deklaracii za pravata <strong>na</strong> ~ovekot i gra|aninot,<br />

taka {to taa skepsa mo`e da ja odr`i samo <strong>na</strong>mer<strong>na</strong> skepsa. 1547 Nekoja<br />

<strong>na</strong>redba, <strong>na</strong> koja duri i ne í e svojstve<strong>na</strong> voljata ed<strong>na</strong>kvite da gi tretira<br />

ed<strong>na</strong>kvo, a need<strong>na</strong>kvite need<strong>na</strong>kvo, mo`e da bide pozitivno va`e~ka,<br />

mo`e da bide celishod<strong>na</strong>, zgora <strong>na</strong> toa nu`<strong>na</strong>, a ottamu i apsolutno<br />

zakonska, me|utoa bi trebalo da í se skrati imeto pravo, za{to pravo e<br />

samo o<strong>na</strong> {to barem e <strong>na</strong>so~eno kon toa da í slu`i<strong>na</strong> pravdata. 1548 Poredokot<br />

koj isklu~ivo mu slu`i <strong>na</strong> op{toto dobro, a <strong>na</strong> poedine~niot<br />

interes mu odre~uva sekakva opravdanost, sekako deka ne bi mo`el da<br />

te`nee kon imeto pravo. 1549 Prirodnoto pravo ponekoga{ mu slu`i <strong>na</strong><br />

podlabkoto zacvrstuvawe <strong>na</strong> propi{anoto pravo, ponekoga{ tokmu<br />

sprotivno, <strong>na</strong> borbata protiv propi{anoto pravo. 1550 Koga zakonite<br />

svesno mu ja odre~uvaat voljata za pravda, koga, <strong>na</strong> primer, ~ovekovite<br />

prava <strong>na</strong> lu|eto samovolno im se garantiraat i im se odre~uvaat, toga{<br />

<strong>na</strong> tie zakoni im nedostasuva va`ewe, toga{ <strong>na</strong>rodot ne e dol`en da im<br />

se povinuva, toga{ i pravnicite mora da <strong>na</strong>jdat hrabrost da im go odre-<br />

~at pravniot karakter. 1551 Tamu kade kon pravdata duri i ne se te`nee,<br />

kade {to ed<strong>na</strong>kvosta koja pretstavuva sr` <strong>na</strong> pravdata, svesno se poreknuva<br />

pri vospostavuvaweto <strong>na</strong> pozitivnoto pravo, tuka zakonot, <strong>na</strong><br />

primer, ne e samo "neisprano pravo," toj e duri voop{to e i li{en od<br />

prav<strong>na</strong>ta priroda. 1552<br />

Na nivoto <strong>na</strong> op{toto, vsu{nost, se trgnuva od pravdata (prirodnoto<br />

pravo) i nejzinoto opredeluvawe kako kriterium <strong>na</strong> <strong>pravoto</strong> (<strong>na</strong><br />

pravnosta <strong>na</strong> normata) od kade se gradi stojali{teto spored koe pozitivnoto<br />

pravo ima va`ost i zadol`itelnost samo ako e pravedno (ako<br />

gi ostvaruva objektivno va`e~kite principi <strong>na</strong> pravdata) i obratno,<br />

pozitivnoto pravo ja gubi svojata va`nost ako e nepravedno. 1553<br />

1547<br />

Radbruh, G. <strong>Filozofija</strong> prava, str. 267.<br />

1548<br />

Radbruh, G. Pravni aforizmi, Arhiv, Beograd, 1978/3, str. 384.<br />

1549<br />

Ibid, str. 384.<br />

1550<br />

Ibid, str. 390.<br />

1551<br />

Ibid, str. 390.<br />

1552<br />

Ibid, str. 391.<br />

1553 Ovde vo celost go prenesuvam stavot <strong>na</strong> eden avtor, so koj vo osnova<br />

se soglasuvam. Spored toj stav: "Neprifatlivi se (jus<strong>na</strong>turalisti~kite) vrednosni<br />

kriteriumi <strong>na</strong> pravnosta i vrednos<strong>na</strong>ta koncepcija <strong>na</strong> va`ewe <strong>na</strong> pravnite<br />

normi, za{to razli~nite istorisko-ideolo{ki sudovi za pravednosta/<br />

nepravednosta ne mo`at da zasnovaat eden <strong>na</strong>u~en poim <strong>na</strong> <strong>pravoto</strong> koj <strong>na</strong> edinstven<br />

i maksimalno objektiven <strong>na</strong>~in bi gi razgrani~il op{testvenite pojavi<br />

(odnosi i normi) koi se relevantni za pravnicite. Vo taa smisla e to~no<br />

tvrdeweto <strong>na</strong> Kelzan: "tendencijata da se identificira <strong>pravoto</strong> i pravdata e<br />

tendencija da se opravda dadeniot op{testven poredok. Toa e politi~ka, a ne<br />

<strong>na</strong>u~<strong>na</strong> tendencija." Nau~niot poim <strong>na</strong> <strong>pravoto</strong>, kolku i da e nu`no ideolgi-<br />

818

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!