21.11.2015 Views

Dejan Sulejmanov - Filozofija na pravoto (p. 909)

Uchebnik

Uchebnik

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

ili o<strong>na</strong> {to e silno da bide pravedno." 1295<br />

III POIM NA PRAVDA - TRET ^EKOR<br />

Vo tretiot is~ekor kon opredeluvawe <strong>na</strong> su{ti<strong>na</strong>ta, i elementite<br />

<strong>na</strong> poimot <strong>na</strong> pravdata trg<strong>na</strong>vme od stavovite <strong>na</strong> Foerbah za bog<br />

kako egositi~ka tvorba <strong>na</strong> ~ovekot, kako instrument za <strong>na</strong>tprirodno i<br />

neprirodno zadovoluvawe <strong>na</strong> negovite potrebi, za da go konstruirame<br />

<strong>na</strong>{iot stav za pravdata sfate<strong>na</strong> kako bog, kako bo`estvo, kako <strong>na</strong>vodno<br />

dosti`en ideal za svetovno ostvaruvawe <strong>na</strong> ~ovekovite egostii~ki<br />

potrebi i `elbi. Toa e stav za pravdata kako bog vo ~ovek. 1296 Stav za<br />

pravdata kako nekoj drug posilen bog, kako <strong>na</strong>dbog koja prokolnuva (kaznuva)<br />

i blagoslovuva (<strong>na</strong>graduva), a sepak e bog pomesten vo ~ovek (sudija)<br />

so sovr{eni karakteristiki, so bo`enski ~ustva za mera, za ed<strong>na</strong>kvost<br />

i srazmernost, za ramnote`a vo koja nema da se zemaat predvid<br />

individualnite merila <strong>na</strong> onie me|u koi se deli, tuku sovr{enite, nepristrasni<br />

ar{ini <strong>na</strong> toj (<strong>na</strong> ~ovekot {to <strong>na</strong>mesto bog) {to ja deli. Za<br />

pravdata ~ie ostvaruvawe zaradi nedoverba kon ~ovekot primarno mu e<br />

dovere<strong>na</strong> <strong>na</strong> boga, a sekundarno - zaradi nedoverba kon boga - mu e vrate<strong>na</strong><br />

<strong>na</strong> sovr{eniot moralen ~ovek, a samata taa ne e nitu ~ove~ka nitu<br />

bo`ja. Za pravdata koja ne e nitu ~ovek nitu bog, tuku superbog, za<br />

idealot koj postoel pred pojavata <strong>na</strong> bog i ~ovek, za pravda koja se pojavila<br />

pred pojavata <strong>na</strong> ve~nosta i koja nitu bog ni ~ovek ne mo`at da ja<br />

menuvaat. Za prirod<strong>na</strong> pravda koja postoela pred prirodata i koja go<br />

opredelila nejziniot red i nu`noto povedenie kako <strong>na</strong> sekoj ~ovek,<br />

taka i <strong>na</strong> sekoj bog. Za pravda koja dokolku e posil<strong>na</strong> od bog, dotolku e<br />

posil<strong>na</strong> od ~ovek. Za pravda <strong>na</strong> koja mu slu`at i bog i ~ovek, a ne za<br />

pravda koja im slu`i <strong>na</strong> bog i ~ovek. 1297<br />

1295<br />

Poi<strong>na</strong>ku: Tadi}, Lj. op. cit. str. 93.<br />

1296<br />

Smetam deka vo XXI vek edvaj e potrebno da se objasnuva deka bog ne<br />

e ni{to drugo, odo{to ~ovekova cel, ~ovekov ideal. Bog koj <strong>na</strong> ~ovekot pove}e<br />

ne mu pretstavuva moralen i prakti~en jurnek, koj ne e toa {to samiot ~ovek<br />

treba i saka da bide, toa <strong>na</strong>visti<strong>na</strong> ne e bog. Foerbah, L. Predavanja o su{tini religije,<br />

Kultura, Beograd, 1955, str. 110.<br />

1297<br />

Bog e instrument (sovr{e<strong>na</strong> mo}, vi{a sila) za ostvaruvawe <strong>na</strong> ~ovekovata<br />

potreba za ve~en individualen `ivot. Pravdata e instrument (sovr-<br />

{e<strong>na</strong> mo}, vi{a sila) za ostvaruvawe <strong>na</strong> ~ovekovata potreba za (odr`uvawe <strong>na</strong><br />

zaedni~kiot `ivot, zaradi kraj<strong>na</strong>ta cel - samoodr`uvawe, zaradi) sre}en individualen<br />

`ivot. Bog e verba vo ve~en `ivot (sila koja spored qubovta kon<br />

nea dava ili odzema - ve~en `ivot). Pravda e verba vo sre}en `ivot (sila koja<br />

spored zaslugata, statusot ili mo}ta dava ili odzema sre}en `ivot). Slavata<br />

<strong>na</strong> boga i <strong>na</strong> pravdata se zasnovaat vrz mo}ta i korista. Toga{ za{to da gi po-<br />

~ituvame, za{to da gi molime, zo{to da im se klawame, zo{to <strong>na</strong> niv da se<br />

695

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!