21.11.2015 Views

Dejan Sulejmanov - Filozofija na pravoto (p. 909)

Uchebnik

Uchebnik

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

ga stra<strong>na</strong>, nema nikakva razlika nitu kakvo i da se su{tinsko, osven<br />

akademsko, opravduvawe. Zgora <strong>na</strong> toa, vo literaturata ~estopati<br />

mo`e da se sretne i sprotivno koristewe <strong>na</strong> pojmov<strong>na</strong>ta aparatura: poimite<br />

legalitet - legitimitet za objasnuvawe <strong>na</strong> idelot praved<strong>na</strong> dr`av<strong>na</strong><br />

vlast, a poimite vladeewe <strong>na</strong> <strong>pravoto</strong> vo formal<strong>na</strong> smisla - vladeewe<br />

<strong>na</strong> <strong>pravoto</strong> vo materijal<strong>na</strong> smisla za objasnuvawe <strong>na</strong> idealot <strong>na</strong><br />

pravdata. Ottamu, nie gi koristime so <strong>na</strong>polno sinonimno z<strong>na</strong>~ewe i<br />

zatoa gi prika`uvame so eden zaedni~ka {ematski prikaz.<br />

VLADEEWE NA PRAVOTO<br />

(legitimitet ili materijal<strong>na</strong> zakonitost)<br />

Prav<strong>na</strong> dr`ava<br />

VP - materijalen koncept<br />

LEGITIMITET -<br />

materijal<strong>na</strong> zakonitost<br />

VP - formalen koncept<br />

LEGALITET -<br />

formal<strong>na</strong> zakonitost<br />

Osnovi,<br />

izvori,<br />

elementi,<br />

materijal<strong>na</strong><br />

sodr`i<strong>na</strong><br />

<strong>na</strong> <strong>pravoto</strong><br />

(ustavot,<br />

zakonot,<br />

zabra<strong>na</strong>ta)<br />

Pravda i pravednost<br />

-kako interes (korist) <strong>na</strong><br />

gra|ninot vo soglasnost so<br />

negovite prava i slobodi<br />

Oportunitet (cel)<br />

- kako interes (korist) <strong>na</strong><br />

dr`av<strong>na</strong>ta vlast vo<br />

soglasnost so nejzinoto<br />

pravo da sozdava pravo<br />

Ne{to e pravo za{to e<br />

pravedno<br />

Ne{to e pravo za{to e<br />

celishodno<br />

Solen - O<strong>na</strong> {to treba<br />

da bide<br />

Prirodno pravo,<br />

Priroda <strong>na</strong> <strong>na</strong>e{tata<br />

Ispravno pravo<br />

Sein- o<strong>na</strong> {to e<br />

Dr`avno pravo<br />

Pozitivno pravo<br />

- opravdano<br />

Sinonimi:<br />

- izdr`ano<br />

- osnovano<br />

- smisla (ratio legis)<br />

Poimot <strong>na</strong> vladeeweto <strong>na</strong> <strong>pravoto</strong> (rule of law) <strong>na</strong>j~esto se opredeluva<br />

kako model za ostvaruvawe <strong>na</strong> politi~kiot ideal za ograni~e<strong>na</strong><br />

i kontrolira<strong>na</strong> vlast - vladeewe <strong>na</strong> <strong>pravoto</strong>, <strong>na</strong>mesto vladeewe <strong>na</strong> lu-<br />

|eto. Ovaa ideja se vrzuva so liberalnodemokratskata politi~ka filozofija<br />

i ulogata <strong>na</strong> sudovite vo pravorazdavaweto. Taa poteknuva od<br />

srednovekovnoto sfa}awe (Anglija) <strong>na</strong> <strong>pravoto</strong> kako postojan i nepromenliv<br />

fenomen, no ne i kako sves<strong>na</strong> i celesoobraz<strong>na</strong> kreacija <strong>na</strong> odreden<br />

entitet. Ne postoi organska vrska me|u <strong>pravoto</strong> i dr`avata nitu<br />

logi~ki i istoriski prioritet <strong>na</strong> dr`avata vo odnos <strong>na</strong> <strong>pravoto</strong>. Vrz<br />

tie idei podoc<strong>na</strong> se razvi sfa}aweto za preegzistentnosta <strong>na</strong> ~ovekovite<br />

slobodi i prava vo odnos <strong>na</strong> vlasta koja e dol`<strong>na</strong> da gi {titi i<br />

ostvaruva, za razlika od koncepciite spored koi slobodite i pravata<br />

se oktroirani vo procesot <strong>na</strong> dobrovolnoto samoograni~uvawe <strong>na</strong> dr`-<br />

862

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!