21.11.2015 Views

Dejan Sulejmanov - Filozofija na pravoto (p. 909)

Uchebnik

Uchebnik

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

lat ovie da se vratime <strong>na</strong> osnovite i iskonskite zakoni <strong>na</strong> dr`avata<br />

{to nekoj nepraveden obi~aj gi uni{til. Siguren <strong>na</strong>~in da izgubime<br />

sî: ni{to nema da bide pravedno <strong>na</strong> ovaa terazija. Me|utoa, <strong>na</strong>rodot lesno<br />

gi isprava u{ite za vakvi raspravi. Toj go kr{i jaremot {to }e go<br />

osoz<strong>na</strong>e, a golemcite vle~at korist od ovaa negova propast i od o<strong>na</strong>a <strong>na</strong><br />

onie qubopitni islednici <strong>na</strong> prifatenite obi~ai. Zatoa <strong>na</strong>jblagorazumniot<br />

od zakonodavcite velel deka lu|eto, za niv<strong>na</strong> blagodet, treba<br />

~esto da gi mamat, a eden drug opiten politi~ar ka`al: "Cum veritatem<br />

qua liberetur ignoret, expedit quod fallatur" (Zatoa {to ja poz<strong>na</strong>va visti<strong>na</strong>ta<br />

koja bi go oslobodila, ima polza da bide izla`an). Ne treba <strong>na</strong>rodot<br />

da ja ~uvstvuva visti<strong>na</strong>ta <strong>na</strong> grabe`ot. Odam<strong>na</strong> bil voveden bez<br />

pri~i<strong>na</strong>. Treba sega da se gleda nebare e verodostoen, ve~en, da se krie<br />

negoviot izvor, ako ne sakame brgu da mu se stavi kraj." 803<br />

"Veri iustis"(Za vistinskoto pravo - Ciceron). Go nema pove}e:<br />

ako go imavme, nema{e kako pravilo za pravdata da gi zemame obi~aite<br />

<strong>na</strong> svojot kraj. Zatoa {to ne sme mo`ele tuka da ja <strong>na</strong>jdeme pravednosta,<br />

sme ja <strong>na</strong>{le silata." 804<br />

Pravedno e da mu se pokorime <strong>na</strong> o<strong>na</strong> {to e pravedno, nu`no e da<br />

mu se pokorime <strong>na</strong> o<strong>na</strong> {to e <strong>na</strong>jsilno. Pravdata e nemo}<strong>na</strong> bez silata,<br />

silata e despotska bez pravdata. Pravdata bez sila e protivre~<strong>na</strong>, zatoa<br />

{to sekoga{ ima zli lu|e silata bez pravda ja obvinuvame. Z<strong>na</strong>~i,<br />

pravdata i silata treba da gi sostavime i zatoa treba da se trudime<br />

o<strong>na</strong> {to e pravedno da bide silno, ili o<strong>na</strong> {to e silno da bide pravedno...<br />

Pravdata e predmet <strong>na</strong> spor, silata e o~igled<strong>na</strong> i nespor<strong>na</strong>. Taka<br />

lu|eto ne mo`ele silata da í ja pridadat <strong>na</strong> pravdata za{to silata e<br />

protivre~<strong>na</strong> <strong>na</strong> pravdata i samata se proglasila deka e praved<strong>na</strong>. I<br />

taka, ne mo`ej}i da <strong>na</strong>pravat o<strong>na</strong> {to e pravedno da bide silno, <strong>na</strong>pravile<br />

o<strong>na</strong> {to e silno da bide pravedno. 805<br />

Edinstveno seop{to pravilo se zakonite <strong>na</strong> zemjata za obi~nite<br />

pra{awa i mnozinskoto mislewe za drugite pra{awa. Od kade do{lo<br />

toa? Od mnozinstvoto koe bilo silno. So ova se objasnuva zo{to kralevite,<br />

vo ~ii race e vpro~em silata, ne se pokoruvaat <strong>na</strong> mnozinskoto<br />

mislewe <strong>na</strong> svoite ministri.<br />

Nesomneno, ed<strong>na</strong>kvosta <strong>na</strong> bogatstvoto e praved<strong>na</strong>. Ama, zatoa<br />

{to lu|eto ne mo`ele silata da ja pokorat <strong>na</strong> pravdata, <strong>na</strong>pravile pravdata<br />

da í se pokori <strong>na</strong> silata. Ne mo`ej}i da ja zakrep<strong>na</strong>t pravdata, ja<br />

opravdale silata za da gi spojat pravdata i silata vo edno, ta da ima<br />

mir, koj e vrhovno bogatstvo. 806<br />

Zo{to mu se pokoruvame <strong>na</strong> mnozinstvoto? Dali pri~i<strong>na</strong>ta e<br />

803<br />

Ibid, str. 138-140.<br />

804<br />

Ibid, str. 141.<br />

805<br />

Ibid, str. 141.<br />

806<br />

Ibid, str. 141-142.<br />

429

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!