Bekijk hoofdstuk 1 - Educatheek.nl

de naam niet wenste uit te spreken aan de macht was gekomen,
was het trouwens geen dreiging meer, maar realiteit. Natuurlijk
waren er ook die om andere redenen naar Nederland waren geemigreerd,
zoals bijvoorbeeld Walter Süskind, die aanvankelijk
bij Krupps had gewerkt, en naar Nederland was gekomen omdat
hij een baan kreeg bij Hoogovens in IJmuiden.
Wie zich moest komen melden, in dat jaar 1942, kreeg een
oproep.
De Joodse Raad, althans verscheidene leden van de Raad, zeiden:
‘Doe toch vooral wat de Duitsers willen, het zal niet lang
duren, binnenkort komen de geallieerden.’ Steeds minder mensen
hadden daar echter vertrouwen in. Ze voelden er niets voor
vrijwillig mee te werken aan hun deportatie naar Duitsland of
waar dan ook heen. Maar wat konden ze doen, met dat ellendige
persoonsbewijs met de vette J’s en met het verplicht dragen van
de ster der vernedering. De mogelijkheden waren beperkt. Er
waren er feitelijk vier: 1. meewerken, 2. vluchten, 3. onderduiken,
of 4. zelf een eind aan je leven maken.
Hoe organiseerde je een vlucht uit bezet gebied? Of hoe kwam
je aan een onderduikadres?
De meesten zagen geen van die twee mogelijkheden zitten,
en kozen uit arren moede voor de eerste optie: zichzelf melden.
Maar er waren er ook, en niet weinig, die eenvoudigweg niet
meer wensten te leven in een wereld waarin voor de zoveelste
keer in de geschiedenis de joden werden gediscrimineerd en vervolgd.
Ze kozen voor de vierde oplossing.
De Hollandsche Schouwburg, waar vele jaren zoveel mooie toneelvoorstellingen
waren gegeven en vrolijke operettes opgevoerd,
waar Louis Davids en zijn zus Heintje de theaterbezoekers zulke
fijne avonden hadden bezorgd, waar Wim Sonneveld in 1936 zijn
debuut maakte, die verrukkelijke plaats van samenkomst, werd
in beslag genomen door IV B4. Ze namen het hele gebouw in
gebruik als opvangplaats van al die mensen die ze naar Westerbork
of Vught en – zoals in de eerste tijd nog niet bekend was – vandaar
naar Auschwitz of andere vernietigingskampen wilden sturen.
141
De man van Tsinegolde Binnenwerk.indd 141 27-02-13 10:30