Bekijk hoofdstuk 1 - Educatheek.nl

moed had gehad joden te helpen, maar ook de pech dat hij verraden
was. De Duitsers hadden aangebeld, hij had open gedaan,
en ze hadden hem in de deuropening van zijn eigen huis doodgeschoten.
De onderduiker was vanuit Westerbork met het eerstvolgende
transport naar Auschwitz vervoerd. Na de oorlog werd
duidelijk dat hij daar rechtstreeks de gaskamer in gestuurd was.
Het enige adres dat Tjalling echt betrouwbaar vond, was zijn
eigen adres. Zo kwam het dat het huis bij tijd en wijle uitpuilde
van angstige maar dankbare lieden, en dat Tjalling bijna al zijn
tijd besteedde aan het zoeken van adressen om in de Rodenburghlaan
weer plaats te maken voor de volgende instroom.
Had hij een goede plek gevonden, dan bracht hij de betreffende
onderduiker bij voorkeur te voet weg, want auto’s en fietsen
werden nog meer dan voetgangers aangehouden, maar als de af te
leggen afstand groot was, toch maar met de fiets, de onderduiker
achterop. Waren het er twee, dan ging er één op de fiets van Arie.
Was het een kind, dan bracht Tsinegolde het weleens weg, liefst
samen met haar eigen kinderen. Tsinegolde met kinderen aan de
wandel, dat was zo’n vertrouwd gezicht in het dorp, dat viel niet
op. Maar het laatste eindje ging ze alleen met het weg te brengen
kind. Haar eigen meisjes moesten dan in een park of plantsoentje
wachten. Want hoe minder mensen een onderduikadres kenden,
hoe beter. Lang niet alle adressen waren op loop- of fietsafstand.
Tjalling mocht sinds het vertrek van burgemeester Haspels natuurlijk
geen gebruik meer maken van Josefien, maar voor onoplosbare
noodgevallen was er Deisselveen met het bestelwagentje.
Het had maar twee ordentelijke zitplaatsen en een open achterbak.
Dat was dus behelpen met stukken zeildoek en bouwmaterialen,
waar de onderduikers zich onder moesten verstoppen.
Ook Arie bracht weleens mensen weg, hij had in die eerste
oorlogsjaren vanwege zijn artsenpasje nog de beschikking over
een auto. Zijn passagiers kregen dan een verband om hoofd of
arm waar Chaja haar vingers bij zou aflikken. Ze moesten zich
misselijk en ziek gedragen, want natuurlijk waren zij in zo’n geval
zeer arische patiënten die dringend naar een ziekenhuis moesten
worden vervoerd.
185
De man van Tsinegolde Binnenwerk.indd 185 27-02-13 10:30