Bekijk hoofdstuk 1 - Educatheek.nl

uit te spreken en dat onder zijn fanatieke gehits het antisemitische
vuur oplaaide. In feite bestond dat al sinds de jaartelling en
was het nooit echt gedoofd. Maar ook de twee die al wel konden
lezen – Les aventures de Sophie, Ma mère l’oie, de Rosa’s wisten
voor iedere leeftijd genoeg lectuur te vinden in hun boekenkasten
– hadden geen idee wat er gaande was. Hadas, die vanwege haar
kordate en extroverte karaktertje al lang niet meer Hadassah werd
genoemd, was nog niet zo ervaren met boeken zonder plaatjes.
Soms bleef ze steken bij een moeilijk woord. Dan keek ze met een
schuin oog naar de foto’s in Chaja’s krant. Als ze daar iets spannends
of merkwaardigs zag, trok ze hem uit haar handen. Dat was
prima, vond ze, want in die dagen leefde ze nog volgens de wet
van de jungle en zij beschikte over het recht van de sterkste.
‘Moet je kijken, tante Rosa, zo idioot! Waarom staat er nou
een foto van een bank in de krant als er niemand op zit!’
Op de rugleuning van de bank stond in witte letters gekalkt:
Nur für Arier. Maar wist Hadas veel. Rosa wist wel veel, maar
met de vraag wist ze geen raad. Ze nam haar nichtjes echter altijd
serieus en dus zei ze: ‘Ja, wat vreemd hè, Hadáshkele?’
En of de kinderen nu lazen of probeerden te lezen of aangemoedigd
door de tantes de weerbarstige steken op hun breipennen
probeerden te houden, Sheba en Tsinegolde zaten intussen
gewoonlijk met ernstige gezichten aan de andere kant van de
grote tafel, waar ze de zorgwekkende berichten van de laatste tijd
bespraken.
Als Sheba ten slotte naar de keuken vertrok om voor het eten
te zorgen, werd er op zondag, als Mischa in Deventer was, met
Tsinegolde aan de piano in de tuinkamer gezongen. Deur open,
zodat Sheba ze aan het andere einde van de lange gang bij het
snijden en klutsen goed kon horen. Als Mischa zo’n zondag niet
naar zijn ouders was trouwens ook. Dan fantaseerden hij en Tsinegolde
er samen een vierhandige begeleiding bij. Ze zongen alle
Russische en Franse liedjes die ze konden bedenken, waarbij de
Rosa’s als ondersteunend koor dienst deden.
Als grootvader Joél zijn middagslaapje had gedaan, kroop steevast
een van de kinderen bij hem op schoot (goede soort, ruwe
29
De man van Tsinegolde Binnenwerk.indd 29 27-02-13 10:30