MÃ¼stÉqillik dÃ¶vrÃ¼ndÉ AzÉrbaycan-TÃ¼rkiyÉ ÉlaqÉlÉrinin kulturoloji ...

More documents

Recommendations

Info

282 __________Milli Kitabxana__________ Ölkələrin iqtisadi, sosial və mədəni tərəqqisində ən önəmli rol oynayan faktorlardan biri kimi elm, təhsil və mədəniyyət tərəqqinin sadəcə sürətini deyil, istiqamətini də müəyyən edir. Xüsusilə də, təhsil sahəsində məqsədlərin planlaşdırılmasında yol veriləcək səhvlər tərəqqinin təkanverici gücü olması gərəkən təhsili, böhranların qaynağı halına gətirə bilir. Tərəqqinin əsl qaynağı olan insanların xoşbəxt, vətənini sevən və öz qabiliyyətlərini ölkəsinin insan potensialı ehtiyaclarına uyğun şəkildə inkişaf etdirərək ən yüksək iqtisadi dəyər yaradan fərdlər olaraq yetişdirmək, yalnız o, ölkənin şərtlərinə uyğun təhsil proqramları və egitim planlaması ilə mümkündür. Bu səbəblə ölkələrin təhsil proqramları milli olmalıdır, başqa ölkələrdən kopya və ya təqlid edilə bilməz. Təhsilin planlaşdırılması da milli olmalıdır, çünki ölkənin şərtlərini diqqətə almadan hazırlanan planlar mənbə israfından başqa bir nəticə verməz. Ölkələr təhsil proqramlarının milli olması zərurətinin şüurlara hakim olması şərtilə, başqa ölkələrin bu sahədəki təcrübələrindən istifadə və əməkdaşlıq edə bilərlər ki, heç şübhəsiz burada türkdilli ölkələrin təcrübə mübadiləsi və əməkdaşlığı önə çəkilməlidir. Uzun və əzablı intizardan – gözləmələrdən sonra müstəqilliklərini qazanmış türk xalqlarının, müstəqil dövlətlər halında öz suverenliklərini saxlamaqla yanaşı ümumtürk müştərək elmi, mədəni, iqtisadi, siyasi əlaqələr yaratmaq və bunları günügündən gücləndirmək imkanı yaranmışdır. Biz bu imkandan dərhal və var qüvvəmizlə faydalanmağa çalışmalıyıq. Dünya Beynəlxalq əlaqələrindən fərqli olaraq Türk Dünyası əlaqələrinin xüsusi və təməli bir problemi də var ki, o da hər bir türk dövlətinin, xalqının öz ədəbi-bədii dilini, daha doğrusu ləhcəsini istifadə edib, inkişaf etdirməklə bərabər, elmdə, təhsildə əvəzsiz və qaçılmaz olacaq bir müştərək elm, texnologiya və digər sənətlərin terminlərini yaratmaqdır. Türkiyə ilə Azərbaycan arasındakı milli təhsil sahəsində əməkdaşlıq durmadan artır. Lakin diplomlar arasındakı bəra-
__________Milli Kitabxana__________ bərsizlik və məzunların təyinatı hələ də problem yaratmaqdadır. Bu gün bir ölkə hüdudları daxilində belə müxtəlif sahə və ixtisas sahiblərinin xüsusi elm, sənət dili yaratması faktı tarixi bir zərurət kimi qəbul edilməlidir ki, bu məsələdə də türkdilli xalqların ortaq əməkdaşlığına ehtiyac duyulmaqdadır. Türk dünyasının mədəniyyət problemlərinə həsr olunmuş birgə tədbirlər zamanı terminoloji ortaqlıqla bağlı bu vaxta qədər səsləndirilən təklifləri aşağıdakı kimi sistemləşdirə bilərik: 1. Bütün sahələr üzrə terminoloji sözlüklər yaradılmasına başlanılmalıdır. Hər termin komissiyasında əsas türk ləhcəsinin – Türkiyə, Özbəkistan, Qazaxıstan, Azərbaycan, Tatarıstan, Türkmənistan, Başqırdıstan və s. təmsilçiləri olmalıdır. 2. Terminiloji sözlük yaradılmasının hamı üçün ümumi prinsipləri qəbul edilməlidir. 3. Elm və sənət sahələri üzrə elmi-təcrübi Türk Dünyası beynəlxalq qurumları yaradılmalıdır və hər il növbə ilə bir türk ölkəsində konqreslər keçirilməlidir. 4. Mədəniyyətin müxtəlif sahələrinə aid türkdilli (ingi - liscə annotasiyalı) elmi dərgilər təsis olunmalıdır. 5. Latın əlifbası əsasında transkripsiyalı (fərqlənən hərflər üçün), maksimim unifikasiyalı türk əlifbası yaradılmalıdır. Bütün türk ləhcələrində eyni səsə aid hərflər eyni quruluşlu olmalıdır. 6. Tədricən hamı üçün başa düşə bilinəcək elmi dil yaranması üçün ilk və ən vacib addım olaraq transkipsiyalı müqayisəli ləhcə (dialekt) sözlükləri yaradılmalıdır. 7. Başlanğıc olaraq əlifba və termin problemləri üzərinə əsas türk ləhcələrini, elm və sənətin əsas sahələrini təmsil edən ümumi türk beynəlxalq konqresi çağırılmalıdır. Yeni yaranmış müstəqillik şəraitində hər türk ölkəsinin ayrılıqda bu problemləri həll etməyə çalışması yaxınlaşmağa deyil, uzaqlaşmağa səbəb ola bilər. Bütün dünya ictimaiyyətinə və bütün türklərə tarixi mənşəyi, dili, mədəniyyəti, folkloru, adət və ənənələri eyni 283
Page 1 and 2:
__________Milli Kitabxana__________
Page 3 and 4:
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
Page 201 and 202:
Page 203 and 204:
Page 205 and 206:
Page 207 and 208:
Page 209 and 210:
Page 211 and 212:
Page 213 and 214:
Page 215 and 216:
Page 217 and 218:
Page 219 and 220:
Page 221 and 222:
Page 223 and 224:
Page 225 and 226:
Page 227 and 228:
Page 229 and 230:
Page 231 and 232: __________Milli Kitabxana__________
Page 281: __________Milli Kitabxana__________
Page 301: __________Milli Kitabxana__________
show all

MÃ¼stÉqillik dÃ¶vrÃ¼ndÉ AzÉrbaycan-TÃ¼rkiyÉ ÉlaqÉlÉrinin kulturoloji ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

MÃ¼stÉqillik dÃ¶vrÃ¼ndÉ AzÉrbaycan-TÃ¼rkiyÉ ÉlaqÉlÉrinin kulturoloji ...