Müstəqillik dövründə Azərbaycan-Türkiyə əlaqələrinin kulturoloji ...

44
__________Milli Kitabxana__________
yazır ki, Mayın 28-də Milli Şura Azərbaycanın dövlət müstəqilliyi
haqqında bəyannamə qəbul etdi və iyunun 16-da Azərbaycan
Milli Şurası və müvəqqəti hökuməti Gəncəyə köçdü.
İyunun 24-də isə M.Ə.Rəsulzadə başda olmaqla Azərbaycan
nümayəndə heyəti İstanbula getdi. Nümayəndə heyətinin qarşısında
duran əsas məqsəd Dördlər ittifaqı dövlətləri və Qafqazda
yeni yaranmış dövlətlərin nümayəndələrindən ibarət
konfransda iştirak etmək, Osmanlı hökuməti ilə bir sıra məsələləri
müzakirə etmək idi. İstanbulda Azərbaycan heyəti mühüm
görüşlər keçirərək istiqlal bəyannaməsini bu ölkələrin
nümayəndələrinə təqdim etdi. Müharibədə Dördlər ittifaqı
dövlətlərinin vəziyyəti ağırlaşdıqca İstanbul konfransının baş
tutması ehtimalı azalırdı. Buna baxmayaraq Azərbaycan nümayəndə
heyətinin keçirdiyi görüşlərin böyük faydası oldu. Nümayəndə
heyətinin xahişini nəzərə alan Osmanlı hökuməti on il
müddətinə 2 milyon lirə həcmində borc verməyi qərara aldı.
Azərbaycan pullarının çapı da İstanbulda başlandı. Osmanlı hökuməti
Azərbaycan heyətinin xahişlərini nəzərə alaraq Azərbaycana
kitab və müəllim göndərməyə razılıq verdi (5, s. 65).
1920-ci il yanvar ayının 12-də Parisdə Sülh konfransının
Ali Şurası müxtəlif xalqların nümayəndələrinin iştirak etdiyi
məclisdə Azərbaycan Demokratik Respublikasının istiqlaliyyətini
tanıdı, onun müstəqilliyi haqqında bir gün öncə çıxarılan
qərar təntənəli surətdə elan olundu. Bu xəbər Türkiyədə də
böyük əks-səda oyatdı. Türk mətbuatında bu xəbərlə bağlı
yazılar çap edildi. Belə yazılardan birini də Türkiyənin tanınmış
yazıçısı, milli novella və hekayənin banisi, istedadlı sənətkar
Ömər Seyfəddin (1884-1920) yazmışdır (101, s.13).
Ömər Seyfəddin ölümündən bir qədər əvvəl yazdığı və
“Türk dünyası” jurnalında nəşr etdirdiyi “Azərbaycan istiqlaliyyəti
münasibətilə” adlı məqaləsi ilə Azərbaycan Demokratik
Respublikasının müstəqilliyinin təsdiq edilməsini böyük bir
fərəh hissilə, sevinclə qarşılayır və Azərbaycan Demokratik
Cümhuriyyətinin müstəqilliyini bütün türklərin istiqlaliyyəti