Müstəqillik dövründə Azərbaycan-Türkiyə əlaqələrinin kulturoloji ...

__________Milli Kitabxana__________
bərsizlik və məzunların təyinatı hələ də problem yaratmaqdadır.
Bu gün bir ölkə hüdudları daxilində belə müxtəlif sahə və
ixtisas sahiblərinin xüsusi elm, sənət dili yaratması faktı tarixi
bir zərurət kimi qəbul edilməlidir ki, bu məsələdə də türkdilli
xalqların ortaq əməkdaşlığına ehtiyac duyulmaqdadır. Türk
dünyasının mədəniyyət problemlərinə həsr olunmuş birgə tədbirlər
zamanı terminoloji ortaqlıqla bağlı bu vaxta qədər səsləndirilən
təklifləri aşağıdakı kimi sistemləşdirə bilərik:
1. Bütün sahələr üzrə terminoloji sözlüklər yaradılmasına
başlanılmalıdır. Hər termin komissiyasında əsas türk ləhcəsinin
– Türkiyə, Özbəkistan, Qazaxıstan, Azərbaycan, Tatarıstan,
Türkmənistan, Başqırdıstan və s. təmsilçiləri olmalıdır.
2. Terminiloji sözlük yaradılmasının hamı üçün ümumi
prinsipləri qəbul edilməlidir.
3. Elm və sənət sahələri üzrə elmi-təcrübi Türk Dünyası
beynəlxalq qurumları yaradılmalıdır və hər il növbə ilə bir türk
ölkəsində konqreslər keçirilməlidir.
4. Mədəniyyətin müxtəlif sahələrinə aid türkdilli (ingi -
liscə annotasiyalı) elmi dərgilər təsis olunmalıdır.
5. Latın əlifbası əsasında transkripsiyalı (fərqlənən hərflər
üçün), maksimim unifikasiyalı türk əlifbası yaradılmalıdır.
Bütün türk ləhcələrində eyni səsə aid hərflər eyni quruluşlu
olmalıdır.
6. Tədricən hamı üçün başa düşə bilinəcək elmi dil yaranması
üçün ilk və ən vacib addım olaraq transkipsiyalı müqayisəli
ləhcə (dialekt) sözlükləri yaradılmalıdır.
7. Başlanğıc olaraq əlifba və termin problemləri üzərinə
əsas türk ləhcələrini, elm və sənətin əsas sahələrini təmsil edən
ümumi türk beynəlxalq konqresi çağırılmalıdır. Yeni yaranmış
müstəqillik şəraitində hər türk ölkəsinin ayrılıqda bu problemləri
həll etməyə çalışması yaxınlaşmağa deyil, uzaqlaşmağa səbəb
ola bilər. Bütün dünya ictimaiyyətinə və bütün türklərə tarixi
mənşəyi, dili, mədəniyyəti, folkloru, adət və ənənələri eyni
283