Müstəqillik dövründə Azərbaycan-Türkiyə əlaqələrinin kulturoloji ...

__________Milli Kitabxana__________
Qərb Türkiyənin bu dövlətlər və xalqlar arasında möhkəmlənməsinə,
onları etnik-dini yaxınlıqdan istifadə edərək öz ətrafında
birləşdirməsinə və beləliklə də, Avropada öz mövqeyini
daha da gücləndirməsinə heç bir vəchlə yol verə bilməzdi.
Odur ki, Qərb dövlətləri Türkiyənin Qafqazda, Orta Asiyada
“NATO-nun ümumi maraqlarını qorumaq” adı altında vaxtilə
dəstəklənən sərbəst və təkbaşına fəaliyyətini hazırda o qədər də
qəbul etmirlər (62, s. 562).
Azərbaycan Türkiyə üçün Qafqazda olduğu kimi, həm də
Orta Aasiya və Xəzər bölgəsində digər dövlətlərlə, xüsusən
türk dövlətləri, İslam dininə mənsub xalqlarla əlaqə üçün
mühüm vasitə rolunu oynaya bilər. Azərbaycan 1991-ci ildə öz
müstəqilliyini bərpa edəndən sonra, 1991-ci il noyabrın 9-da
onu tanıyan ilk dövlət məhz Türkiyə oldu.
1989-cu il sentyabr ayının 23-də Azərbaycan Respublikası
Ali Sovetinin növbədənkənar sessiyası “Azərbaycan SSR-in
suverenliyi haqqında” Konstitusiya aktını qəbul etdi və bundan
sonra dünya dövlətləri ilə birbaşa əlaqələr yaradılmasına başlandı.
Bu dövlətlər sırasında ön yerlərdən biri isə, şübhəsiz ki,
Türkiyəyə məxsus idi. 1990-ci ilin yanvar ayında Azərbaycan
Respublikasının hökumət nümayəndə heyəti Türkiyəyə səfər
etdi. Azərbaycan 1991-ci ildə öz müstəqilliyini bərpa edəndən
sonra, 1991-ci il noyabrın 9-da onu tanıyan ilk dövlət məhz
Türkiyə oldu.
1991-ci ilin matr ayında isə Türkiyə Prezidenti Turqut Özal
SSRİ-yə rəsmi səfər çərçivəsində Azərbaycanda oldu. Bundan
başqa, həmin görüşlərarası vaxtında müxtəlif rəsmi səviyyələrdə
bir sira qarşılıqlı səfərlər olmuşdu. Həmin görüşlərdə
Azərbaycanla Türkiyə arasında əməkdaşlıq haqqında 20-dək
protokol imzalanmış və bu sənədlər ilk dövrlərdə dövlətlərimiz
arasında qarşılıqlı əlaqələrin qurulması üçün hüquqi-normativ
baza olmuşdur. Türkiyə rəsmi və işgüzar dairələrində Azərbaycana
münasibətdə həmişə xüsusi yanaşma mövcud olmuş,
dövlət və hökumət, həmçinin digər müxtəlif səviyyəli görüş-
79