Müstəqillik dövründə Azərbaycan-Türkiyə əlaqələrinin kulturoloji ...

__________Milli Kitabxana__________
Baki ilə Ankara arasındakı diplomatik-siyasi münasibətlərin
ümumi vəziyyətini qarşılıqlı anlaşma, yardım, dostluq və
qardaşlıq səciyyələndirirdi. 1921-ci ildə Türkiyənin Bakıdakı
səfiri Memduh Şövkət bəy idi. Onunla bolşevik hökuməti arasında
qarşılıqlı anlaşma hökm sürürdü. 1921-ci ilin aprelində
Memduh Şövkət bəy Azərbaycan Xalq Xarici İşlər Komissarlığına
müraciət etdi. Müraciətdə iqtisadiyyat və neft sənayesi
sahəsində Türkiyəyə yardım edilməsi xaiş olunurdu. Azərbaycan
XXİK bu müraciətə böyük ruh yüksəkliyi ilə müsbət cavab
verdi. Tezliklə Türkiyəyə neft məhsulları göndərildi (5, s.138).
Azərbaycan tərəfi bütün türk təbəələrinin Vətənə mütəşəkkil
surətdə qayıtmaları üçün şərait yaratdı. Onlar ərzaq və
vaqonlarla təmin olundu.
Qarşılıqlı münasibətlərdə müzakirə edilən məsələlərdən biri
Türkiyədə Azərbaycanın diplomatik nümayəndəliyinin
açılması mısılısi idi. Türk diplomatiyası Ankarada Azərbaycanın
nümayəndəliyinin açılmasını xahiş etsə də bolşevik Bakısı
məsələni uzatdı.
Azərbaycan XXİK Türkiyədə işləmək üçün əvvəllər Xalq
Daxili İşlər komissarının müavini işləmiş İ.Əbilovun namizədliyini
Rusiya XXİK-ə təqdim etdi. G.Çiçerin 1921-ci il 26 may
tarixində M.Nüseynova teleqram göndərərək “Əbilovun namizədliyinin
Türkiyəyə təqdim edilməsini” bəyəndi. 1921-ci ilin
iyununda İ.Əbilov Ankara hökuməti yanında Azərbaycanın səlahiyyətli
nümayəndəsi təyin olundu.
1921-ci ilin avqustunda Ankaradakı nümayəndəliyin tərkibi
belə idi: səlahiyyətli nümayəndə, birinci katib, ikinci katib,
işlər müdiri, təsərrüfat müdiri, mühasib, diplomatik kuryer,
kargüzar, makinaçı, həkim və b. Nümayəndəliyin tərkibi 50-60
nəfər olmalı idi. Lakin 1921-ci ilin 4 avqust tarixli məlumata
görə, nümayəndəlikdə 28, 1922-ci ilin payızında isə 54 nəfər
əməkdaş işləyirdi. 1921-ci ilin sonunadək səlahiyyətli nümayəndəlik
mehmanxanada yerləşirdi.
48