Zeszyt naukowy - całość - Wydział ZarzÄ dzania i Ekonomiki Usług

16 Izabela Dembińska
c) są niejednorodne;
d) mogą wynikać zarówno z obiektywnych, jak i subiektywnych przesłanek,
z których pierwsze mają charakter obligatoryjny, drugie zaś są
określane mianem fakultatywnych;
e) podlegają dyspersji przestrzennej;
f) mają różny rozkład w czasie;
g) ulegają zmianom na skutek zmian w otoczeniu.
3. Preferencje użytkowników transportu
W kształtowaniu popytu na usługi transportowe duże znaczenie odgrywają
preferencje użytkowników, które najprościej można zdefiniować jako subiektywne
oceny, jakimi kieruje się jednostka w wyborze spośród danych obiektywnie,
ekwiwalentnych możliwości 13 . Preferowanie sprowadza się zatem do
przedkładania czegoś nad coś, dokonywanego na podstawie oceny o charakterze
subiektywnym, a warunkiem zaistnienia takiej sytuacji jest występowanie
możliwości wyboru. Motywem preferencji jest maksymalizacja użyteczności.
W teorii ekonomii zagadnienie preferencji jest objaśniane przez teorię podejmowania
decyzji. Z uwagi na fakt, że nabywców towarów i usług ujmuje się
w dwóch zasadniczych grupach: 1) w grupie konsumentów (członkowie gospodarstw
domowych), którzy są podmiotami na rynku konsumenta; 2) w grupie
nabywców instytucjonalnych (przedsiębiorstwa, grupy przedsiębiorstw, instytucje,
organizacje itp.), którzy są podmiotami na rynku przedsiębiorstw; wyróżnia
się dwie płaszczyzny teoretyczne teorii podejmowania decyzji: teorię racjonalnych
decyzji oraz psychologiczną teorię decyzji 14 .
Teoria decyzji racjonalnych analizuje decyzje podejmowane na rynku
przedsiębiorstw i reprezentuje podejście normatywne. Psychologiczna teoria
decyzji bada natomiast decyzje, których animatorami są konsumenci i rozwinęła
się na podłożu behawioralnym.
13 Słownik ekonomiczny dla przedsiębiorcy w warunkach rynku, Wydawnictwo „Znicz”,
Szczecin 1993, s. 152.
14 E. Załoga, Strategie rynkowe kolei wobec zmian w preferencjach klientów, Wydawnictwo
Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 1998, s. 90–91.