Zeszyt naukowy - całość - Wydział ZarzÄ dzania i Ekonomiki Usług

Dostępność transportowa jako przedmiot analizy teoretycznej 57
Poniżej scharakteryzowano, w ujęciu syntetycznym, podstawowe czynniki warunkujące
dostępność transportową: punkty transportowe i infrastrukturę liniową
transportu a także usługę transportową 7 .
1.1. Punkt transportowy
Punkt transportowy jest to miejsce, w którym odbywają się operacje związane
z przemieszczaniem pasażera 8 (przystanek, dworzec) czy też z ładunkiem
(terminal).
Punkt transportowy należy uznać za podstawowy czynnik kształtujący dostępność
transportową bowiem warunkuje on możliwość skorzystania z usługi
transportowej. Ma podstawowe znaczenie w ocenie stopnia zagospodarowania
transportowego danego obszaru. Liczba punktów transportowych i ich rozmieszczenie
oraz oferta połączeń decyduje o dostępności transportowej.
Istotną rolą punktu transportowego jest funkcja zbiorczo-rozdzielcza pasażerów
oraz ładunków w stosunku do obsługiwanego obszaru 9 . Funkcją punktu
transportowego (szczególnie węzłowego) jest także kreowanie rozwoju ośrodków
osadniczych (funkcja miastotwórcza). Widoczne to jest na przykładzie
transportu kolejowego (np. miasto Krzyż).
Punkt transportowy ze względu na pełnioną rolę ma ważny wpływ na
układ przestrzenny zagospodarowania obszaru. Urządzenia transportowe wymagają
odpowiedniej powierzchni potrzebnej do właściwej obsługi pasażerów
oraz ładunków. Trzeba także zauważyć, że liczba punktów transportowych występująca
w poszczególnych gałęziach transportu kształtuje się w odmienny
sposób, czyli największa jest w transporcie samochodowym a zdecydowanie
mniejsza w transporcie kolejowym czy też morskim.
Typowy punkt transportowy wyposażony jest w takie elementy jak:
w przewozach pasażerskich – budynki, budowle, perony, miejsca do obsługi
pasażerów; w przewozach ładunków – maszyny i urządzenia ładunkowe, tory
boczne, magazyny niezbędne do składowania przemieszanych ładunków.
7
Usługa transportowa jako czynnik kształtujący dostępność transportową ma charakter dualny
(dawca i biorca), tzn. warunkuje dostępność transportową (wobec klientów transportu) oraz
jest zależna od innych elementów warunkujących właściwą dostępność transportową.
8
W literaturze spotkać też można określenie punktu komunikacyjnego w odniesieniu do
przewozu osób. Zob. M. Madeyski, E. Lisowska, J. Marzec, op.cit.
9
Ibidem.