Zeszyt naukowy - całość - Wydział ZarzÄ dzania i Ekonomiki Usług

Potrzeby i preferencje w wyznaczaniu popytu… 25
Pochodną możliwości wyboru gałęzi transportu jest konkurencja międzygałęziowa.
W literaturze określa się ją mianem konkurencji substytucyjnej 37 .
Odbywa się ona w ten sposób, że konkurenci oferują odmienne usługi, mimo to
zaspokajają te same lub podobne potrzeby.
Należy zgodzić się ze stwierdzeniem M. Michałowskej i R. Tomanka 38 , że
substytucyjność gałęzi transportu to bariera integracji transportu określanej jako
proces, którego przedmiotem jest łączenie systemów transportowych 39 .
W związku z tym dążenie do integracji systemów transportowych jest działaniem
polegającym na przełamywaniu bariery substytucji, a co za tym idzie – na
osłabianiu oddziaływania konkurencyjnego między gałęziami transportu.
Podsumowanie
Zaprezentowane rozważania wyraźnie pokazują, że na popyt usług transportowych
wpływa wiele różnych czynników. Jedne z nich pełnią funkcję źró-
37 Zob. Funkcjonowanie rynku usług transportowych, red. H. Woźniak, Wydawnictwo Uniwersytetu
Gdańskiego, Gdańsk 1990, s. 8; A. Koźlak, Harmonizacja warunków konkurencji
w transporcie, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2002, s. 31–32; A. Maryniak,
Strategie konkurencji w towarowym transporcie samochodowym, w: Konkurencja w transporcie,
red. M. Ciesielski. Zeszyty Naukowe nr 245, seria I, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej
w Poznaniu, Poznań 1996, s. 72–73.
38 M. Michałowska, R. Tomanek, Integracja systemów transportowych w warunkach gospodarki
rynkowej jako przedmiot badań naukowych, w: Transport a Unia Europejska. Polski
transport w europejskiej perspektywie, red. D. Rucińskiej, E. Adamowicz, Fundacja Rozwoju
Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2006, s. 32.
39 System transportowy można za B. Liberadzkim najprościej zdefiniować jako całokształt
środków technicznych, ludzkich i organizacyjnych zaangażowanych w proces świadczenia usług
transportowych (B. Liberadzki, Transport: popyt, podaż, równowaga, Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Informatyczna
w Warszawie, Warszawa 1998, s. 98). P. Małek ujął system transportowy
jeszcze krócej – jako zintegrowany potencjał przewozowy danego regionu gospodarczego
(P. Małek, op.cit., s. 562). Dogłębne studium podstaw metodologicznych pojęcia „system transportowy”
opracował F. Tomala. Określa on system transportowy jako zbiór przedmiotów, tj. sieć
drogowa, trasy komunikacyjne, inwestycje transportowe, procesy przewozowe, łącznie ze związkami
zachodzącymi między nimi, jak i między ich atrybutami, które wykorzystuje polityka transportowa
będąca ogniwem spajającym system transportowy w jedną całość za pomocą prowadzonej
przez siebie koordynacji (F. Tomala, System transportowy a ogólna teoria systemów, Zeszyty
Naukowe WSE nr 33, Sopot 1966, s. 73. Za: Wpływ procesów demonopolizacji i konsolidacji
w transporcie na sprawność i efektywność jego funkcjonowania, red. W. Paprocki i J. Pieregud,
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2005, s. 54). Szeroki przegląd definicji systemu
transportowego można znaleźć w pracy: W. Downar, System transportowy. Kształtowanie
wartości dla interesariusza, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin
2006, s. 53–65.