Zeszyt naukowy - całość - Wydział ZarzÄ dzania i Ekonomiki Usług

Sterowanie efektywnością operacyjną w łańcuchu dostaw 223
ne w systemie controllingu operacyjnego, niezbędne do ukierunkowanej analizy
wskaźników produktywności i wydajności zasobów, poziomu ich wykorzystania
i sprawności, a także dane struktury i dynamiki przepływów, umożliwiają
określenie sposobu i metod sterowania operacyjnego, w celu poprawy efektywności.
Im wyższa jest wartość tych wskaźników operacyjnych, tym przedsiębiorstwo
lepiej gospodaruje swoimi aktywami. Zbędne lub nadmierne aktywa
operacyjne (np. niesprawne maszyny produkcyjne, nadmierne zapasy, nadmiarowe
ilości środków transportu czy powierzchni magazynowych), a także planowane
w niewielkim stopniu wykorzystanie ich zdolności produkcyjnych,
obniża poziom rentowności. Wykorzystanie zasobów operacyjnych jest uzależnione
od stosowanych metod planowania zasobów w realizowanych procesach
(np. planowania produkcji, dostaw materiałowych, transportu, operacji magazynowych).
Analiza praktyk zarządzania wskazuje, że funkcja controllingu w zbadanych
przez autora przedsiębiorstwach 34 oraz opisana w licznej literaturze przedmiotu
35 korzysta głównie z dorobku rachunkowości zarządczej. Kontrolą efektywności
w przedsiębiorstwach zajmują się komórki rachunkowości, finansów
lub controllingu finansowego przyjmując, że wszystkie operacje gospodarcze
mają swoje odzwierciedlenie w wynikach finansowych i przepływach pieniężnych.
Na podstawie wyników badań i pogłębionych studiów literaturowych
można zauważyć, że controlling operacyjny jest rozumiany i wykorzystywany
głównie jako controlling finansowy w odniesieniu do realizowanych operacji
34 Wyniki badań w ramach projektu: Opracowanie uniwersalnego wzorca rozwiązań controllingu
logistyki polskich przedsiębiorstw i ich łańcuchów dostaw, Poznań 2009. Badania przeprowadzono
metodą szczegółowego audytu w 92 przedsiębiorstwach oraz metodami wywiadu
i sondażu wśród menedżerów 142 przedsiębiorstw. Badano przedsiębiorstwa w 3 wybranych
branżach – motoryzacyjnej, budowlanej i produktów gospodarstwa domowego, z podziałem na
sektor produkcji i handlu, z równomiernym rozkładem ilościowym w grupie małych, średnich
i dużych przedsiębiorstw.
35 Marciniak S. Controlling. Teoria i zastosowania. Centrum Doradztwa i Informacji Difin,
Warszawa 2008, s. 17–30; Sawicki K., Controlling a rachunkowość. Rachunkowość, Nr 3/1994;
Vollmuth H., Controlling – instrumenty od A do Z, Wydawnictwo Placet, Warszawa 1995,
s. 9–11; Nowak E., Controlling w przedsiębiorstwie, koncepcje i instrumenty, Gdańsk 2003,
s. 10; Weber J., Wprowadzenie do controllingu, Katowice 2001, s. 19; Horvath P., Controlling,
München 1990, s. 22; Chaberek M., Logistyka informacji zarządczej w controllingu przedsiębiorstwa,
Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2001; Kowalska K., Controlling w zarządzaniu
przedsiębiorstwem, Wydawnictwo WSB w Dąbrowie Górniczej, Dąbrowa Górnicza
2001; Brzezin W., Controlling. Modele teoretyczno-normatywne do zastosowania w przedsiębiorstwach
polskich, Częstochowa 2001, s. 115; Nowosielski S., Marczak R., Metodyczne aspekty
wdrażania controllingu w przedsiębiorstwie. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu,
Wrocław 1996, s. 7.