Zeszyt naukowy - całość - Wydział ZarzÄ dzania i Ekonomiki Usług

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO
NR 644 PROBLEMY TRANSPORTU I LOGISTYKI NR 14 2011
ANDRZEJ RZECZYCKI
Uniwersytet Szczeciński
PARTNERSTWO CZY DOMINACJA
– WŁADZA GOSPODARCZA W PRAKTYCE TWORZENIA ŁAŃCUCHÓW DOSTAW
Wprowadzenie
Partnerstwo i integracja są głównymi motorami napędowymi koncepcji
konkurowania łańcuchami i sieciami dostaw. Dużo czasu poświęca się obecnie
badaniom funkcjonowania aliansów takich jak keiretsu, opartych na silnej
współpracy między przedsiębiorstwami. Dużo mniej zaś mówi się o związkach
przedsiębiorstw tyranizujących podwykonawców, które również mają swoją
japońską nazwę – shitanke ijime 1 .
Władza gospodarcza w łańcuchu dostaw pozwala kontrolować zachowania
jego uczestników, a dzięki temu uzyskiwać dodatkowe korzyści – usprawnienia
procesów i zwiększenia zysków. Jednak, jak mówi znane powiedzenie „władza
władzy nierówna”. Źródła władzy mogą być różne i różny może być efekt jej
wykorzystania. Źródła władzy wyróżniane w łańcuchach dostaw przedstawiono
w tabeli 1.
W łańcuchach dostaw można wyróżnić wiele sposobów współpracy. Dwa
z nich, bardzo często występujące, to partnerstwo technologiczne i biznesowe.
Do partnerstwa technologicznego dochodzi głównie między firmą o tradycyj-
1
M. Ciesielski, S. Zimniewicz, Partnerstwo i dominacja, „Gospodarka materiałowa i logistyka”
2005, nr 4, s. 2.