Zeszyt naukowy - całość - Wydział ZarzÄ dzania i Ekonomiki Usług

254 Dorota Ambrożuk
Wtedy deklarowana wartość zastępuje górną granicę. Różnica między wyżej
wymienionymi rozwiązaniami polega na tym, że w przypadku konwencji kolejowej,
fakt deklaracji wartości przesyłki musi być uzgodniony z przewoźnikiem
i nie wspomina się o dodatkowej opłacie z tego tytułu.
Różnice te jednak nie mają większego znaczenia praktycznego. Nieuzgodnienie
wysokości dodatkowej opłaty z tytułu deklaracji wartości towaru na
gruncie CMR, czyni uprawnienie nadawcy do jednostronnej deklaracji wartości
przesyłki iluzorycznym. Z kolei przewoźnik kolejowy może uzależnić zgodę na
deklarację od stosownej opłaty.
Deklaracja wartości przesyłki na podstawie postanowień obydwu konwencji
nie prowadzi do powstania domniemania dotyczącego wartości przesyłki,
czy też nie przerzuca na przewoźnika ciężaru przeprowadzenia dowodu na okoliczność
innej wartości przesyłki, niż wartość zadeklarowana, co można zauważyć
w prawie przewozowym lub kodeksie morskim. Osoba uprawniona musi
zatem udowodnić wartość przesyłki, pomimo złożonej w liście przewozowym
deklaracji. Kwota zadeklarowana w liście przewozowym zastępuje jedynie
kwotowe limity wysokości odszkodowania, wynikające z postanowień obu
konwencji, a więc pozwala uzyskać odszkodowanie w kwocie przekraczającej
te limity.
W konsekwencji, przy ustalaniu wysokości odszkodowania za szkody
w substancji przesyłki, której wartość była deklarowana, stosowane są wyłącznie
postanowienia art. 23 ust. 1 i 2 CMR oraz art. 30 § 1 RU/CIM, nakazujące
ustalenie wartości w miejscu i czasie przyjęcia go do przewozu oraz odwołujące
się w tym zakresie do cen giełdowych, bieżących cen rynkowych, a w wypadku
ich braku – zwykłej (użytkowej) wartości towarów tego samego rodzaju i jakości.
Deklaracja wartości przesyłki (w ww. konwencjach, podobnie jak w prawie
polskim – art. 80 ust. 3 pr. przew.), nie pozwala zatem na objęcie kwotą
odszkodowania szczególnego upodobania nadawcy do przewożonego przedmiotu
(tzw. praetium affectionis), a nawet szczególnego sposobu użycia tego
przedmiotu i związków, jakie łączą go z innymi rzeczami należącymi do osoby
uprawnionej 16 .
16 Por. W. Górski, K. Wesołowski, Komentarz do przepisów..., s. 345; J. Godlewski, Przepisy
ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM) z komentarzem,
Gdynia 2007, s. 102.