Časopis Maćicy Serbskeje 1885

Wo wšelakich słowach serbskeje biblije. 127f) Pólske dzia-ć rěka tak wjele kaž ‘činić (machen), tkać(wirken, weben), měsyć (kneten)’; się dziać = so stać, sostawać, so činić (geschehen).g) Delnjołužiske źa-ś něhdy dzjatsj — rěka tak wjele kaž‘tkać’, štrykować, hóčkować (wirken, stricken, häkeln) atd., runježso we wšědnym žiwjenju z wjetša jeno w mysli našeho ‘poćahnyć’a němskeho ‘überspinnen’ nałožuje (źaś, hobźaś, hobźaty). Źaśrěka pak tež tak wjele kaž ‘prajić’, a trjeba so jeno w tychletwórbach: Źaś (infinitiy), źeju abo źejom (praes.), źach (prae¬teritum).h) α. Naše hornjołužiske dźe-ć = dejati poznamješe něhdy(a to płaći tež wo rěči wšitkich druhich Słowjanow) ‘sprócniweabo wustojne činjenje (ein mühsames oder verständnissvolles thun)’,a dźěće bě potajkim wjacy hač ‘činjenje’, něšto wobšěrniše awyšše hač jednore činjenje (einfaches thun). Specifiska móc tehowuraza je so w běhu časow zhubiła, a cyłe słowo je pola naszastarjene. Jenož wupłód abo wotwodźowanka prěnjopočatnehosłowjesa ‘dě-ti’, kotremuž je hakle pozdźišo rozšěrjena twórba‘dě-já-ti’ na bok stupiła, je nam hač na dźensniši dźeń zawostała,mjenujcy wěcnik dźě-ło (arbeit, dźěłać, arbeiten), a verbalnywěcnik dźěće (das weben), khiba zo (štož chce so mi bóle wěrić)posledniši wuraz poprawom ‘wdźěće’ rěka, ‘das hineinlegen, ein¬schiessen, einschlagen (beim weben)’.ß. W mysli prajenja pak su so pola nas tele praeteritalnetwórby zdźeržałe: Dźach (ich sagte), 2. 3. dźeše, dźachmoj, dźe¬štaj, dźeštej, dźachmy, dźešće, dźachu.γ. Wot tameho zastarjeneho ‘dźěć’ pokhadźa naše reflexivnesłowjeso ‘so dźeć’, kotrež so w mocy němskeho ‘träumen (łać.somniare)’ trjeba, kotrež pak poprawom tak wjele rěka kaž ‘sočinić, so tworić’ (sich machen, sich gestalten, sich bilden [imtraume, wo sni]). Tola nałožuje so jenož třeća wosoba jenoty:Mi so dźije (mir träumt), mi so dźiješe, mi je so dźało (to somi dźało njeje), mi bě so dźało, mi budźe so dźeć; partic. pass.dźaty, wudźaty, a, e; subst. dźeće (gebilde, das träumen, traum,són). Praeteritalny aorist je: Mi so zedźa (ich hatte einentraum, den traum).