Časopis Maćicy Serbskeje 1885

Wo wšelakich słowach serbskeje biblije. 1751. a) Słowjanska rěčnica rozdźěluje dokonjane a njedo¬konjane słowjesa (verba perfecta, v. imperfecta): n. př. dać(dok.) — dawać (ndk.).b) Dokonjanym słowjesam rěka so tež aoristiske, njedo¬konjanym pak tež praesentiske.c) Aorist (kiž na sebi samym žane praeterito njeje) abo nje¬dokonjana twórba poznamjenja verbalne sčinjenje t. j. krótko¬časne abo tola jenokróćne wuwjedźenje někajkeho verbalneho či¬njenja (n. př. dać); praesento pak abo njedokonjana twórba wu¬ćišćuje verbalne činjenje, t. r. trajace abo tež wospjetowanečinjenje (n. př. dawać).d) Aorist praji, zo so sčinjenje hdyžkuli (wann immer,irgend einmal) wuwjedźe; praesento pak powjeda, zo so činjenjew nětčišim času (t. j. w času rěčenja) wuwjeduje (rozwiwa), abozo rěčacy rozwiwanje činjenja sebi z najmjeńša přitomne mysli.e) Aorist ma za indikativ te samsne wukónčenja, kotrežpraesento pokazuje: a za grammatiku je z wužitka, hdyž my sebidowolamy wučić, zo ma słowjanšćina aoristiske abo kóždočasneabo ideelne praesento pódla nawoprawskeje přitomnosće ver¬balneho rozwiwanja: n. př. dam ich gebe irgend wann, einmál,éinmal; dawam ich gebe in wiederholungen, in dauernder form.f) Hdyž je aorist móhłrjec praesento njepostajeneho (jenožmysleneho, ideelneho) verbalneho činjenja, dha blizko leži, zo móžeindikativ aorista tež přichodny čas wobjimać, so tež na při¬chodny čas poćahować abo, kaž so grammatiscy rjeknje, futuropoznamjenjeć: n. př. dam ich besorge das einmalige geben irgendeinmal, also auch künftig einmal, auch einmal in der zukunft,d. h. ich werde einmal geben.g) Wšitke aoristiske słowjesa maju tajke ideelne praesento¬futuro, maju tak mjenowane jednore futuro (bjez zestajeńki):n. př. dam, ćisnu (ich werde einen wurf thun), storču (ichwerde einen stoss ausführen), zažehlu (ich werde einmal an¬zünden), změšam (ich werde einmal zusammenmischen), zwot¬mjetuju (ich werde einmal alles abwerfen). Wšitke praesentiskesłowjesa pak tworja zestajene futuro: n. př. budu dawać, žehlić,měšeć, wotmjetować atd.