Actas da - Xunta de Galicia

O ES-GA, o valor dun sistema de Traducción Automática
nunha lingua minorizada
Mª Liliana Martínez Calvo
Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades
O ES-GA, sistema de TA 19 aplicado ó galego
Asección de Lingüística do Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en
Humanidades (CRPIH) baixo a dirección de Guillermo Rojo está a traballar no
desenvolvemento de recursos de enxeñería lingüística básicos que permitan que
o galego se incorpore ás vangardas tecnolóxicas. Deste xeito, non só cubrímolas
lagoas existentes hoxe no ámbito dos recursos computacionais en galego senón
que garantímo-la presencia da nosa lingua na nova sociedade da información
competindo en igualdade de condicións coas linguas-estado. O reto para
calquera lingua é o de ser capaz de se adaptar ás novas circunstancias que xorden;
pero esta necesidade inda se ve incrementada, se nos atopamos ante unha
lingua minorizada coma a nosa.
Na sociedade do século XXI, debemos ser quen de recibir textos doutras linguas
e pasalos ó galego e viceversa cunha certa inmediateza. Ademais, o crecemento
de Internet e o continuo intercambio de información que as novas tecnoloxías
demandan supón que, en ocasións, non poidamos recorrer a un traductor
humano, ou mesmo que a cantidade para traducir sexa tal que atrasara en
exceso o proceso de obtención do texto en galego. Neste marco é onde xorde a
necesidade de investigar e desenvolver un sistema de Traducción Automática
desde o Español ó Galego (ES-GA) 20 . Este proxecto foi iniciado a finais de
1998 e levado a cabo no CRPIH. O seu obxectivo era a elaboración dun programa
que traducira automaticamente textos escritos en español para o galego.
Está dirixido por Guillermo Rojo, responsable da sección de lingüística do centro,
en colaboración coa empresa catalana Incyta, a cal se insire, á súa vez, en
Sail Labs S.L. Dende o comezo contouse cun equipo humano 21 formado por tres
persoas traballando a tempo completo, unha dedicada a formalización das distintas
gramáticas e as outras dúas dedicadas á elaboración dos distintos lexicóns.
19 TA será en diante a abreviatura empregada para o termo Traducción Automática.
20 Éa abreviatura pola que coñecémo-lo sistema de Traducción Automática Español-Galego.
21 Os investigadores que participaron ó longo deste tempo foron Inés Diz Gamallo, Xoán Carlos
Rodríguez, Cristina Blanco, Fernando Castro, Xosé Antón Rodríguez, Elena Villar, Antonio
Sayáns e Liliana Martínez.
— 171 —