Actas da - Xunta de Galicia

¿Que características persoais determinan a percepción dos falantes galegos?
características situadas na parte inferior do mapa e as puntuacións máis baixas
nas situadas na superior.
A integración dos resultados lévanos a distinguir dous criterios clave
empregados polos suxeitos ó avalia-los falantes en cada unha das modalidades
lingüísticas:
1. Un primeiro criterio baseado nunha percepción tradicional versus
socialmente exitosa das características de competencia e proximidade social
atribuídas ós falantes con acento, de modo que estes reciben consistentemente
puntuacións elevadas nas características tradicionalmente ben consideradas, e
puntuacións baixas nas características asociadas ó éxito social.
2. Un segundo criterio baseado nunha atribución ós falantes sen acento de
personalidade socialmente competente versus próximos socialmente, de maneira
que estes reciben consistentemente puntuacións elevadas nas características
asociadas á competencia, e puntuacións baixas nas características indicadoras de
proximidade social.
4. Conclusións
Os resultados obtidos indican que a base fundamental sobre a cal se
establecen os procesos de categorización social dos falantes é o acento, por riba
da lingua empregada e do sexo do falante. Así dúas dimensións determinan o
xeito de percibir, por unha banda e de xeito máis evidente, ós que falan con
acento e, por outra ós que falan sen acento, dando conta conxuntamente dun
67% da varianza total.
O modelo INDSCAL suxire a existencia de dúas dimensións avaliativas
fundamentais para a valoración dos falantes: unha dimensión tradicional versus
socialmente exitosa da súa caracterización persoal, tanto de status como de
proximidade socio-grupal, e outra dimensión de personalidade socialmente
competente versus proximidade social. Unha terceira dimensión, de escasa
relevancia e difícil interpretación, podería reflectir sutís pero persistentes
influencias, illadamente ou en interacción, por parte do sexo e da lingua (Pereiro
/ Suárez / Fernández / González / Rodríguez / Real / Loredo, no prelo).
Os falantes con acento galego reciben as puntuacións máis elevadas nas
características de status e proximidade social tradicionalmente ben consideradas
a nivel social e as máis baixas nas de status e proximidade social relacionadas
co éxito social. Os falantes sen acento galego reciben as puntuacións máis
elevadas nas características de personalidade relacionadas co éxito social e as
máis baixas nas de proximidade social.
Os resultados coinciden coa xeneralidade de estudios realizados con
matched-guise (Bradac 1990; Fasold 1984). O feito de que os grupos de falantes
presenten sutís diferencias dentro dos dous criterios xerais de valoración
apuntados pola meirande parte de estudios realizados (status-competencia social
— 485 —