Actas da - Xunta de Galicia

Velocidade de procesamento da información de material
escrito en escolares bilingües galegos
Camilo Brandín Feijoo
Departamento de Psicoloxía Evolutiva e Comunicación. Universidade de Vigo
1. Introducción
Nos últimos tempos produciuse unha serie de acontecementos con profundas
incidencias na situación sociolingüística galega, tales como a organización do
Estado en comunidades autónomas, recoñecemento da diversidade lingüística,
promulgación da Lei de normalización lingüística, cooficialización do galego
nos distintos ámbitos da administración, ensino do galego na escola e a súa
utilización nos medios de comunicación.
Con isto, púxose fin a prácticas de séculos nos que o galego estivo proscrito
dos ámbitos sociais e académicos, creándose unha situación nova de efectos
descoñecidos para o futuro da lingua e da sociedade que aínda non foron
analizados rigorosamente. O obxectivo deste estudio pretende constatar en qué
medida, o novo status do galego e o seu estudio como materia obrigatoria
escolar, durante os últimos quince anos, proporcionaron automatismos nos
procesos cognitivo-lectores en cada unha das dúas linguas, tanto por parte dos
bilingües rurais galego-castelán falantes como dos bilingües urbanos castelángalego
falantes.
2. O procesamento da información e automatismos lectores nos bilingües
Previamente analizamos o modo cómo se producen estas habilidades nos
bilingües, xa que varios autores sosteñen que os tempos de procesamento e os
automatismos lectores son os que precisamente máis diferencian os bilingües,
ben sexa nas dúas linguas, ben na menos dominante. Magiste (1979) afirma que
o tempo de procesamento dos bilingües é maior que o dos monolingües, e o dos
trilingües maior que o dos bilingües. Outros investigadores (Favreau /
Segalowitz 1983) defenden que os bilingües na segunda lingua len máis de
vagar, e os procesos de automatización na decodificación só se conseguen na
lingua materna ou dominante. Deste modo, o grao de automatización pode ser
un punto de referencia e un bo indicador do dominio e competencia alcanzada
polos bilingües en cada lingua. De feito, o grao de automatización e a
velocidade do procesamento atinxidos, que, á súa vez, se irán mellorando en
función da práctica, é paralelo ó grao de dominio e aprendizaxe da segunda
lingua dos bilingües (Snow 1999).
A distinción entre as operacións mentais automáticas e as que precisan unha
estratexia de control consciente van ter implicacións importantes na habilidade
lectora tanto da L1 como da L2. Unha actividade complexa como a de ler
— 405 —