Actas da - Xunta de Galicia

M. Baña Castro / R. Mª García Suárez / M. Salcines Martínez
b) Aspectos xerais para a planificación lingüística do ensino-aprendizaxe
dunha segunda lingua
En relación coa aprendizaxe dunha segunda lingua existe un consenso
xeneralizado que a Unesco apoiou repetidas veces coa súa autoridade moral,
sobre dous puntos importantes:
• A escolarización do neno e da nena debe facerse, sempre que sexa posible,
e polo menos nas súas primeiras etapas, na súa lingua materna ou familiar.
Arazón é que a linguaxe, ademais de medio de comunicación, é medio de
organización e de descrición da realidade, é instrumento do pensamento.
Usar palabras significa coñecer cousas e accións e combinar palabras
implica establecer ou descubrir relacións entre as cousas, organiza-la propia
experiencia nunha representación coherente. Así, a adquisición da linguaxe
polo neno e nena equivale a unha progresiva conquista cognitiva da
realidade, en parte porque por medio da linguaxe organiza a súa propia
experiencia, e en parte porque pola linguaxe recibida dos demais condensa
unha experiencia colectiva, ou sexa, que a linguaxe coa que chega á escola e
a maneira en como a usa, resume a súa visión da realidade e a súa actitude
ante ela.
• O proceso educativo debe incluí-la adquisición dunha segunda lingua que
lle permita ó alumnado a súa participación en comunidades lingüísticas
máis amplas. Proponse unha democratización da educación que asegure o
dereito de acceso e de igualdade de oportunidades para todos, de garantir
posibilidades de enriquecemento e de desenvolvemento do individuo, a súa
promoción cultural e social, a valoración da súa propia lingua e cultura, base
e elemento esencial da educación, a través da apertura do mundo a outras
culturas e civilizacións.
Aintroducción precoz da segunda lingua no ensino deberá facerse de forma
gradual, de modo que a primeira sexa a lingua do ensino ata que se estea en
condicións de comunicarse coa segunda. A razón é que a adquisición da
segunda lingua despois da primeira sempre se apoia, nalgunha medida, nas
estructuras da primeira. Canto máis sólidas sexan estas, canto máis capaz sexa o
suxeito de reflexionar sobre elas, máis fácil será apoiar sobre estas a adquisición
da segunda lingua. De aí o interese de utiliza-la primeira lingua do suxeito no
comezo do ensino e de seguir cultivándoa nalgunha medida.
c) Diferentes modalidades de programas para a aprendizaxe dunha
segunda lingua
Facendo un repaso polas numerosas investigacións, atópanse programas de
planificación lingüística moi variados. Facendo un intento de síntese podemos
destacar catro programas globais; referímonos ós programas de submersión,
transición, inmersión e mantemento. (Véxase o cadro 1).
— 370 —