Actas da - Xunta de Galicia

O papel da prensa como instrumento pedagóxico no
proceso de normalización lingüística do galego
Sonia Fernández Parratt
Facultade de Ciencias da Comunicación. Universidade de Santiago de
Compostela
A actitude dos galegos ante a súa lingua
Ata o século XVI predominaba o galego como lingua de comunicación en
Galicia, edesde esa época ata oséculo XVIII foise producindo unha paulatina
penetración do castelán ata queda-lo galego relegado ó contorno oral e familiar.
A partir de entón e ata o século XX, a castelanización masiva da sociedade
galega foi parella ó xurdimento de movementos de intento de recuperación
lingüística do galego. Xa que logo, é en certo modo comprensible que as
secuelas da infravaloración social do galego perdurasen -e quizais aínda
perduren nos nosos días- durante moito tempo.
Tal e como sinalan Fernando F. Ramallo e Gabriel Rei Doval (1997: 45),
falar unha lingua constitúe un modelo de reproducción de estereotipos creados e
aprendidos socialmente que están intimamente relacionados coa construcción
lingüística da identidade e, máis aló dos actos de fala explícitos, os suxeitos
tamén empregámo-los idiomas para transmitir toda unha serie de connotacións
afectivas, así como a reproducción dunha determinada escala de valores. Pero
na estructura das linguas non hai nada que permita afirmar que unhas son máis
axeitadas ca outras para un determinado fin. Son as sociedades -e en gran
medida as institucións- as que prestixian unha determinada lingua en detrimento
doutra.
Así, a asociación histórica do galego con determinadas funcións creou certos
prexuízos sociais en Galicia, e igual que eses prexuícios foron creándose
paulatinamente, é de supor que a súa desaparición definitiva forme parte dun
lento proceso de recuperación. Hoxe son moitos os que aseguran que os
arquetipos que vinculaban a lingua galega con valores coma o atraso ou o
desprestixio se atopan na actualidade en fase de avanzada desaparición,
probablemente como consecuencia da globalización comunicativa na que vive a
sociedade e da mellora das expectativas de nivel de vida dos cidadáns residentes
en Galicia.
O galego é actualmente, ademais da lingua principal de Galicia, o idioma
minorizado con maior índice de uso do Estado e de Europa Occidental, e malia
que non conseguiu aínda a representación pública que acadou a lingua
autóctona noutras comunidades, a maior frecuencia con que aparece fóra do
ámbito privado respecto a décadas precedentes parece estar producindo o seu
efecto. Non só se logrou que desaparecese o estrañamento ante o seu uso
— 459 —