Actas da - Xunta de Galicia

Velocidade de procesamento da información de material escrito en escolares bilingües galegos
zados, neste caso, referidos á lectura. E na comprensión e automatización
lectora interveñen dous elementos básicos: o significante (a palabra escrita) e o
significado (o concepto mental). Pero nos bilingües o significante represéntase
de distinta maneira en cada lingua, e puidera suceder que, debido á maior
familiaridade cunha delas, todos estes procesos de paso duns a outros elementos
estean máis automatizados nun dos idiomas, reducíndose os tempos de procesamento
mental no que sexa dominante.
Así os modelos de procesamento da información, referidos á descodificación
de palabras escritas, entenden que esta actividade se inicia coa percepción
sensorial, sendo a responsable de que as unidades percibidas polos ollos poidan
pasar ó cerebro como unidades de información. Sen embargo, a cuestión
principal é saber cómo se produce esa engrenaxe. Crowder (1985), apoiándose
nos traballos levados a cabo, afirma que parece existir un proceso relacionado
coa fala que permite explicar este feito. Segundo o dito autor, a información
procedente do texto é retida brevemente na memoria icónica, de onde a rescata
un proceso de exploración que leva a “nomear as letras e sílabas mentalmente”.
E o son resultante de pronuncialas mentalmente ou en voz alta pasa a un
almacén de información auditiva. Existe, pois, un nivel inicial de representación
icónica que, probablemente, contén moita información, pero só durante
milésimas de segundo. Un explorador visual explóraas e lévaas a un sistema de
recoñecemento a gran velocidade. E para “rescatar” a información do esquecemento,
o suxeito leva a cabo un proceso de “nomear encuberto” que lle
permite reter a información de forma case indefinida. Ou sexa, que a
información visual procedente do texto escrito en comprensión significativa
producirase pola función que exerce a memoria, actuando a fala vocal, subvocal
ou mental como mediador responsable, encargándose a memoria a longo prazo
de continuar o proceso, utilizando o amplo caudal de coñecementos almacenados
nese gran banco de datos que leva acumulando de todas as experiencias
anteriores (Molina 1991).
Pero este proceso, nos bilingües pode ser específico para cada unha das
linguas, pois en calquera delas estes procedementos poden estar máis ou menos
establecidos, e os almacéns de información das experiencias anteriores tamén
poden ser moi diferentes. Deste modo, a velocidade de recoñecemento de
palabras ou frases por parte dos bilingües, nunha e outra lingua, determinará as
súas correspondentes habilidades e os graos de automatización dos procesos
cognitivo-lectores.
3. Obxectivos
Así, pois, aténdonos ás indicacións teóricas anteriormente expostas,
propuxémonos constatar en qué medida os seus enunciados se cumpren no caso
dos escolares bilingües galegos que, desde hai varios anos teñen que usar
— 407 —