24.04.2013 Views

Sombras en la caverna. El tempo vasco en el cine

Sombras en la caverna. El tempo vasco en el cine

Sombras en la caverna. El tempo vasco en el cine

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>El</strong> Tempo Vasco<br />

Txuria (b<strong>la</strong>nco) colocado junto al verbo resalta <strong>la</strong> peculiar importancia que <strong>el</strong> color ti<strong>en</strong>e<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> frase. En “Txakurra da Txuria” t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do <strong>el</strong> mismo significado <strong>en</strong> cast<strong>el</strong><strong>la</strong>no, resulta<br />

diverso <strong>en</strong> euskara por <strong>el</strong> peculiar subrayado que se efectúa sobre <strong>el</strong> ser poseedor <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

cualidad de “b<strong>la</strong>nco”.<br />

Este ejemplo nos mete de ll<strong>en</strong>o <strong>en</strong> <strong>el</strong> estudio d<strong>el</strong> <strong>El</strong>em<strong>en</strong>to Inquirido, traducción libre d<strong>el</strong><br />

“Tema de Pregunta”, “Tema C<strong>la</strong>ve” o “Galde Gaia” que ti<strong>en</strong>e una importancia decisiva <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

manera como <strong>el</strong> euskara ord<strong>en</strong>a <strong>la</strong> frase: <strong>El</strong> <strong>el</strong>em<strong>en</strong>to inquirido trata de saber cual es <strong>el</strong> tema<br />

importante <strong>en</strong> donde se c<strong>en</strong>tra <strong>el</strong> interés de <strong>la</strong> frase, alrededor d<strong>el</strong> cual se ord<strong>en</strong>an <strong>el</strong> resto<br />

de circunstancias. Una vez descubierto, deberá ser subrayado colocándose junto al verbo,<br />

precediéndolo.<br />

<strong>El</strong> <strong>el</strong>em<strong>en</strong>to inquirido <strong>en</strong> una respuesta v<strong>en</strong>drá determinado por <strong>el</strong> énfasis, que <strong>la</strong> pregunta<br />

que <strong>la</strong> precede, ponga <strong>en</strong> una u otra circunstancia. Una vez descubierto, <strong>la</strong> respuesta<br />

deberá ser colocada <strong>en</strong> <strong>el</strong> lugar citado.<br />

En <strong>el</strong> ejemplo:<br />

“Neskari liburua ahaztu zaio?”<br />

¿Se le ha olvidado <strong>el</strong> libro a <strong>la</strong> muchacha?<br />

<strong>el</strong> <strong>el</strong>em<strong>en</strong>to inquirido es “liburua”. La respuesta correcta deberá colocar “liburua” antes<br />

d<strong>el</strong> verbo:<br />

Respuesta: “Bai, neskari liburua ahaztu zaio”.<br />

“Sí, a <strong>la</strong> muchacha se le ha olvidado <strong>el</strong> libro”<br />

En <strong>la</strong> pregunta: “Liburua neskari ahaztu zaio?<br />

¿Se le ha olvidado <strong>el</strong> libro a <strong>la</strong> muchacha?<br />

ti<strong>en</strong>e como <strong>el</strong>em<strong>en</strong>to inquirido a “neskari” y <strong>la</strong> respuesta correcta sería:<br />

“Bai liburua neskari ahaztu zaio”<br />

Por lo tanto, como comprobamos, <strong>el</strong> ord<strong>en</strong> narrativo <strong>en</strong> euskara coloca <strong>el</strong> <strong>el</strong>em<strong>en</strong>to<br />

importante al final de <strong>la</strong> frase, precedi<strong>en</strong>do al indicativo de actividad que supon<strong>en</strong> siempre<br />

<strong>la</strong>s formas verbales.<br />

En <strong>el</strong> caso de <strong>la</strong>s frases con respuesta negativa se manti<strong>en</strong>e <strong>el</strong> mismo criterio, como<br />

reg<strong>la</strong> g<strong>en</strong>eral, aunque introduce <strong>el</strong> matiz de interca<strong>la</strong>r <strong>el</strong> “Tema Principal” <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> auxiliar y <strong>el</strong><br />

participio <strong>tempo</strong>ral de <strong>la</strong> forma verbal.<br />

Si <strong>la</strong> forma positiva colocaba <strong>el</strong> participio <strong>tempo</strong>ral antes d<strong>el</strong> auxiliar, <strong>la</strong> negativa coloca<br />

primero <strong>el</strong> auxiliar.<br />

Ejemplo: Pregunta: Neskari liburua ahaztu zaio?<br />

Respuesta positiva: “Bai, neskari liburua ahaztu zaio”<br />

Respuesta negativa: “Ez, neskari ez zaio liburua ahaztu”<br />

<strong>El</strong> cambio de estructura narrativa <strong>en</strong> <strong>la</strong> frase negativa es un cambio sutil pero que conv<strong>en</strong>dría<br />

t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta <strong>en</strong> nuestro análisis.<br />

Prosigui<strong>en</strong>do con <strong>el</strong> tema d<strong>el</strong> ord<strong>en</strong> sintáctico <strong>en</strong> <strong>el</strong> interior de <strong>la</strong> frase, interesa resaltar<br />

<strong>la</strong> t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia d<strong>el</strong> euskara, a ofrecer, <strong>en</strong> primer lugar, <strong>la</strong>s circunstancias de un hecho para<br />

colocar al final <strong>el</strong> nombre al que estas circunstancias se refier<strong>en</strong>. <strong>El</strong> cast<strong>el</strong><strong>la</strong>no efectúa un<br />

camino inverso: primero ofrece <strong>el</strong> tema principal y luego determina sus circunstancias.<br />

Ikusgaiak. 2, 1997, 1-235<br />

23

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!