1 - RUC

Vygotski e os seus seguidores, lembremos que o desenvolvemento prodúcese
interiormente, a nivel individual (intrapsicolóxico), no que a conciencia intelectual
posibilita a acción no seu medio por parte do suxeto (b coñecer o desenvolvemento
efectivo posibilita establecer o desenvolvemento potencial), pero esta conciencia
establécese nun primeiro momento nas relacións interpersoais (que varían entorno as
súas características, funcións e posibilidades), e que en definitiva dependen do
desenvolvemento cognitivo interno do individuo, polo que é unha razón primordial que
para potenciar un desenvolvemento, é necesario coñecer o desenvolvemento real e
efectivo nun momento determiñado no que se leva a cabo a actuación pedagóxica.
Este desenvolvemento é o que vai posibilitar a actividade do proprio suxeto
dentro do marco interactivo escolar, e non o contrario, xa que o marco da interacción non
pode ser o que determine a actividade do suxeto, aínda que o determine relativamente,
pero dentro das posibilidades reais do propio individuo; é algo moi importante a ter en
conta, xa que moitas veces pénsase ou actúase como si o alumno teña que chegar ó nivel de
interacción estipulado polo profesor, e non o contrario.
Esto non quere dicir que as relacións intepersoais non teñan a súa
importancia e relevancia na construcción e desenvolvemento dos procesos cognitivos, xa
que como afirma VYGOTSKI ( 1979), a importancia da interacción social é un elemento
desencadeante na adquicisión do coñecemento. Lembremos que para Vygotski, o
coñecemento adquírese nun primeiro momento, nun nivel interpsicolóxico, na relación
entre persoas, para a continuación posibilitar que se leve a cabo no interior do individuo
(a nivel intrapsicolóxico).
É necesario diferenciar as duas cuestións previas, xa que, para que
poidamos posibilitar a adquicisión dun novo coñecemento, temos que, por unha banda,
determinar o desenvolvemento efectivo que ten o individuo, caracterizado polo seu
desenvolvemento evolutivo (froito da maduración biolóxica e a súa relación co medio), e
os coñecementos previos que ten adquiridos (que orixinan o desenvolvemento das funcións
psicolóxicas superiores como son a linguaxe, a memoria, etc). E por outra banda,
partindo dese desenvolvemento efectivo, é necesario crear os desequilibrios pertinentes
(desaxuste óptimo) posibilitando os instrumentos ou medios necesarios para que o
alumno poida superar mediante reequilibracións nos seus esquemas ou creando novos
esquemas, poida xenerar novos coñecementos, algo que, dende a perspectiva vygotskiana,
pode entenderse como a área de desenvolvemento próximo, ou aquela distancia que
mediante a axuda dun suxeto máis capaz, e coa súa guía, camiña dende o desenvolvemento
- 122 -