1 - RUC

activa, pero que se pode ver na pedagoxía de actividade autoestructurante); en segundo
lugár, o alumno ten iniciativa para realizar a tarefa, pero dentro dunhas directrices
globais (máis característica da pedagoxía de actividade autoestructurante, pero que tamén
se dá na pedagoxía activa), e por último, a realización da tarefa onde hai unha falla total
de iniciativa do alumno (característica que defende a pedagoxía tradicional, e algunhas
veces a pedagoxía activa).
7) Por último, a dimensión que fai referencia ó tipo ou natureza de actuación do alumno,
en canto cumple cunha serie de directrices de recepción e atención (o alumno segue as
explicacións do profesor), execución (o alumno executa ou realiza actividades de
execución), ou reproducción (o alumno reproduce actuacións, imita, repite, etc). Estes
tres tipos de actuacións poden darse nas destintas pedagoxías, sen embargo, a segunda e a
terceira son más características da pedagoxía tradicional, aínda que a segunda pode darse
tamén na pedagoxía activa, como definidora da mesma, namentras que a primeira pode ser
un tipo de actuación, que ben pode estar contemplada na pedagoxía tradicional, pero que
obedece a un tipo de actividades de natureza autoestructurante.
O segundo instrumento, o Protocolo de Observación Directa, que utilizamos
na investigación foi utilizado sobre a base do desenvolvemento por parte do profesor das
actividades didácticas que supoñían a concreción da planificación e secuenciacibn das súas
rutinas, onde se desenvolve o proceso de ensino e áprendizaxe; éste protocolo, o temos
detallado no Anexo 1 como protocolo de observación das actividades do profesor e do
alumno a través do obxeto de aprendizaxe: a concreción da planificación educativa, así que
faremos unha referencia ó mesmo de xeito global. A base deste instrumento reside nas
denominadas variables proceso, sobre as características que definen a concreción do plan
de traballo que leva o profesor na aula, que dende unha perspectiva xeral pode facer
referencia á unha serie de elementos, que van desenvolvendose ó longo das secuencias
didácticas que van dende a súa presentación ou introducción, ó longo do seu
desenvolvemento até a avaliación ou aplicación do alumno do coñecemento adquirido, onde
podemos ver, como distintas variables: o clima e ambiente xeral da clase (v1); material
co que se se propón traballar (v2); disposición física da clase (v3); preparación para a
actividade (v4); presentación ou introducción que fai da actividade ou tarefa concreta
(v5); información sobre o contido ou obxeto de coñecemento (v6); utilización por parte
do profesor de incentivos (v7); información inicial que recolle o profesor sobre os
coñecementos dos seus alumnos referentes á materia á impartir (v8); actividades que
leva a cabo o profesor entorno o coñecemento concreto que imparte (v9); tipos de
actividade que realizan os alumnos, na actuación didáctica (v10); actividades de
extensión que realiza o profesor con respecto a outros coñecementos (v11); tipos de
- 184 -