1 - RUC

funcionar conforme o tiña previsto (entón o profesor segue co desenvolvemento normal
da súa planificación), ou ben non funcionar (co cál o profesor introducirá os cambeos
pertinentes ou modifica a tarefa}. Pero non todo se reduce á planificación, senón máis
ben á concreción da mesma nas actividades educativas, resultado dunha serie de
interaccións entre o profesor e o alumno, e entre os alumnos nun determinado contexto
que vai condicionar o funcionamento planificado polo profesor; como vimos
anteriormente, non soio as variables do profesor inciden sobre o proceso educativo,
senón tamén as variables contextuais, e as variables do alumno inciden dalgún xeito no
desenvolvemento da instrucción (ver o esquema da figura 8.5 para unha representación
gráfica).
Tendo en conta este prantexamento inicial de acerca como entendemos o
proceso de ensino e aprendizaxe escolar, intentaremos, como dicíamos anteriormente,
realizar unha análise cuantitativa previa entorno o que creemos pode ser dito proceso, co
obxectivo de controlar e verificar os instrumentos utilizados, de cara a conseguir súa
fiabilidade, e con esta intención, vámonos basear nun modelo que dende a perspectiva
cuantitativa alcanzou unha das cotas máximas na investigación sobre o ensino, o modelo
de DUNKIN e BIDDLE(1974), un modelo que contempla catro tipos de variables
(SHULLMAN, 1989) (ver figura 8.6.):
Variables presaxio: características do profesor;
Variables contexto: características do contexto do centro, comunidade, da aula, e dos
alumnos, que o profesor deberá ter en conta;
Variables proceso: comportamentos interactivos na clase do profesor e do alumno,
cambeos observables no comportamento de ambos;
Variables producto: efectos observables no alumno a corto e longo plazo.
Este modelo conceptual para estudiar os procesos de ensino, é un modelo
complexo, que aínda que se mantén na perspectiva cuantitativa, enfatiza os métodos de
observación sistemática, e difícilmente pode ser tratado cos presupostos do modelo de
investigación proceso-producto; éste é un modelo que pretendemos aplicar na nosa
investigación de xeito que nos permita establecer a validez dos instrumentos utilizados,
en canto nos especifiquen a coherencia interna dos mesmos, e poidamos facer unha
xeralización, aínda que sexa pequena, dos resultados obtidos. É de resaltar, neste modelo,
a importancia que se Ile dá as variables do profesor, do alumno e do contexto da aula, o
que Ile confire unha carácter situacional dos comportamentos de ensino, para así
comprender a análise dos efectos realizados en función daquelas variables que
caracterizan cada situación peculiar da aula, e aínda que este modelo enfatiza moito as
- 165 -